Küme tipi baş ağrısı nedir?

İnsanları gece uykusundan uyandıracak kadar şiddetli olan küme tipi baş ağrıları diğer ağrılara kıyasla daha şiddetli bir türdür. Genellikle tek taraflı, göz çevresinde ve gerileyen bir ağrıdır. Sık atakların olduğu küme döneminden sonra iyileşme dönemi gelir ancak bazı durumlarda iyileşme sürecinin haftalar, aylar hatta yıllar alabildiği gözlemlenmiştir. Küme tipi baş ağrısı hayatı tehdit etmeyen, nadiren görülen ancak yaşam kalitesini bozan şiddetli bir baş ağrısıdır. Etkili tedavi yöntemlerinin doğru uygulanmaları ile küme tipi baş ağrısı ataklarının süresi kısaltılabilir ve ağrı biraz daha katlanılabilir hale getirilebilir. Bu yazımızda sizler için küme tipi baş ağrısı ile alakalı detaylı birçok bilgiyi bir araya getirdik. Yazının devamında küme tipi baş ağrısı neden olur, belirti ve semptomları nelerdir, nasıl teşhis ve tedavi edilir gibi farklı soruların cevaplarını bulabilirsiniz.

Küme tipi baş ağrısı neden olur?
Ne yazık ki, küme tipi baş ağrılarının kesin nedeni bilinmemektedir. Bazı hipotezlere göre vücudun biyolojik saatindeki (hipotalamus) anormalliklerin küme tipi baş ağrılarında rol oynadığı düşünülmektedir. Migren ve gerilim tipi baş ağrılarından farklı olarak, küme tipi baş ağrılarının genellikle gıdalar, hormonal değişiklikler veya stres gibi tetikleyicilerle ilişkisi bulunmamaktadır. Bir küme dönemi başladığında, alkol kullanımı baş ağrısını tetikleyebilir. Bu nedenle küme tipi baş ağrıları olanların küme döneminde alkolden kaçınması oldukça önemlidir. Bir başka olası tetikleyici, kalp hastalığını tedavi etmeyen nitrogliserin içeren ilaçlardır.

Küme tipi baş ağrılarının risk faktörleri nelerdir?

Küme tipi baş ağrıları için bazı risk faktörleri bulunmaktadır. Bunlardan bazılarını sizler için aşağıda sıraladık.

• Cinsiyet
• Yaş
• Sigara
• Alkol Kullanımı
• Aile öyküsü

Küme tipi baş ağrısının belirti ve semptomları nelerdir?
Küme tipi baş ağrısının birçok belirti ve semptomu bulunmaktadır. Bu belirti ve semptomlar genellikle herhangi bir uyarı olmadan başlar. Aşağıda en sık rastlanan belirti ve semptomlardan bazılarını bulabilirsiniz.

• Göz kapağı sarkması
• Göz çevresinde şişlik
• Yüzde solukluk veya kızarıklık
• Etkilenen tarafta tek taraflı ağrı ve burun tıkanıklığı
• Burun akıntısı
• Huzursuzluk hissi
• Yüzde, baş, boyunda ve hatta bazı durumlarda itişmede şiddetli ağrı
• Dayanılmaz, şiddetli ağrı
• Tek taraflı ağrı
• Alın veya yüz terlemesi

Küme tipi baş ağrısı döneminde neler olur?

Küme tipi baş ağrıları genellikle belirli bir süre, yaklaşık 6-12 hafta sürer. Her küme döneminin süresi ve başladığı mevsimler genellikle tutarlıdır. İnsanların çoğu epizodik küme tipi baş ağrıları deneyimlemektedir. Epizodik küme tipi baş ağrısı durumunda, bir yıl boyunca ataklar arasında bir aydan uzun süren iyileşme dönemleri vardır. Küme tipi baş ağrısının başka bir bölümü gelişene kadar ağrısız (remisyon) bir dönem bulunmaktadır. Kronik küme döneminde ise, ağrısız dönemler yılda bir ay sürer. Hasta bu türde sürekli ağrı çekmektedir. Bir küme tipi baş ağrısı döneminde yaşanabilecek bazı şeyleri aşağıda belirttik.

• Baş ağrısı genellikle günde bir yaşanır ve ataklar halinde gelir.
• Tek bir atağın sürme aralığı 15 dakikadan üç saate kadar sürebilir. 15 dakika ile 3 saat arasında değişiklik gösterir.
• Ataklar genelde her gün aynı saatte meydana gelir.
• Çoğu atak uyku sırasında, genellikle geceleri bir veya iki saat sonra meydana gelir. Hastayı uykudan uyandırır.
• Ağrı hızla başlar ve şiddeti azalmaya başladığı için aniden biter. Bir ataktan sonra, çoğu insan ağrısız ama bitkin ve bitkin hisseder.

Ne zaman bir Nörolog ile görüşülmelidir?
Küme tipi baş ağrılarınız varsa, diğer olası ağrı nedenlerini ekarte etmek ve en etkili tedaviyi bulmak için bir nöroloğa danışmalısınız. Ağrı çok şiddetli olsun ya da olmasın, küme tipi baş ağrıları genellikle altta yatan bir hastalığın sonucu değildir. Ancak gözlemlendiği üzere, bazen şiddetli baş ağrılarına kan damarı yırtılması (anevrizma rüptürü) veya beyin tümörü gibi altta yatan ciddi bir tıbbi durum neden olabilmektedir. Eğer ani başlayan ve tanıdık olmayan bir baş ağrısı yaşıyorsanız mutlaka bir nöroloji uzmanına başvurmalısınız.

Küme tipi baş ağrısı nasıl teşhis edilir?
Yukarıda belirtilen belirti ve semptomlardan herhangi birinin fark edilmesi üzerine kişi derhal uzman doktora başvurur. Genellikle karakteristik özelliklere sahip olan küme tipi baş ağrısı uzman doktor tarafından bazı testler ve muayene sonucunda anlaşılır. Teşhis için ağrının durumu, şiddeti, ilişkili semptomlar, atakların sıklığı ve süresi gibi çeşitli özellikler sorgulanır. Doktor ilk olarak Nörolojik muayene gerçekleştirir. Bu muayene sonrasında küme tipi baş ağrısının birincil mi yoksa ikincil bir baş ağrısı tipi mi olduğunu anlamak adına daha fazla inceleme planlayabilir. Bunlar arasında görüntüleme testleri bulunmaktadır. Ayrıca bu testlerin bir diğer amacı, tümör veya anevrizma gibi diğer ciddi nedenleri ekarte etmektir. Bu testler arasında CT tarama ve MR bulunmaktadır.

Küme tipi baş ağrıları nasıl tedavi edilir?
Küme tipi baş ağrısını tamamen iyileştirebilecek bir tedavi yoktur. Tedavinin amacı ağrının şiddetini azaltmak, baş ağrısının süresini kısaltmak ve atakları durdurmaktır. Küme tipi baş ağrısında ağrı aniden başlar ve kısa sürede geçer. Bu nedenle hızlı etkili ilaçlara ihtiyaç vardır. Bazı hızlı etkili ilaçlar ağrıyı dindirebilir.

Küme tipi baş ağrısı durumunda hangi bölüme başvurmak gerekir?

Her ne kadar küme tipi baş ağrıları hayati bir tehlike oluşturmasa da, bu baş ağrılarının nedenini ve kaynağını öğrenmek çok önemlidir. Bu nedenle, yukarıda bahsi geçen belirti ve semptomlardan herhangi birinin farkına varılması durumunda, kişiler hastanelerin Nöroloji bölümlerinden randevu almalı ve uzman bir Nörolog’a başvurmalıdır.

Yazının kaynakları

NHS (2020). Cluster headaches. Erişim tarihi Eylül 16, 2022.

Mayo Clinic (2022). Cluster headache. Erişim tarihi Eylül 16, 2022.