Mide ülseri nedir?

Mide ülserinde, midenin iç yüzeyinde bulunan mukozada aşınma meydana gelir ve bunun sonucunda da yaralar oluşur. Sindirim sıvılarından biri olan pepsinin etkisi ile doku kaybı daha derin noktalara yayılarak iltihap denilen yaraların oluşmasına neden olabilir. Ülkemizde mide ülserine kıyasla on iki parmak ülseri daha çok görülmektedir. Mide ülserinin boyutları genelde yaklaşık 3 milimetre ile 5 santimetre arasında değişmektedir. Mide ve duodenumdaki ülserlere genellikle peptik ülser denir. Mide asidinin bileşimi ve miktarı her bireyde farklılık gösterir, ancak bazı kişilerde aşırı üretim meydana gelebilir.

Mide ülseri neden olur?
Ülserlerin en yaygın nedeni Helicobacter pylori bakterisidir. Bazı ilaçların uzun süreli kullanımı da ülsere neden olabilir. Ayrıca sigara, alkol tüketimi, kullanılan bazı ilaçlar, dengesiz ve sağlıksız beslenme, aşırı tuz tüketimi, yiyecekleri az ve kısa süreli çiğneme, uzun süre aç kalma, mideyi fazla doldurma, uykusuzluk sorunu, yoğun tempo nedeniyle yorgunluk, gıdalarda hijyene dikkat etmeme, genetik faktörler, stres faktörü, kortizon içeren ilaçlar, aşırı kafein tüketimi gibi nedenler sıklıkla ülsere neden olan faktörler arasında sayılmaktadır. Ülser, sindirim sistemi hastalıklarının en sık görülenidir. Toplumumuzda pek önemsenmese de, kendi kendine tedavi edilebilen bir hastalık olmadığı için bir an önce gerekli önlemler alınmalıdır. Çünkü zamanla sindirim sisteminde büyük sorunlara neden olabilir. Mide sindirimdeki görevini yerine getirirken aynı zamanda mukozal savunma sistemleri aracılığıyla da kendini korur ve zarar görmesini engeller. Bazı dengesizlikler sonucunda reflü, gastrit, peptik ülser ve hatta mide kanseri oluşabilir. Yapılan araştırmalara bakıldığında, doğal afetlerin yaşanması durumunda insanlarda peptik ülser ve mide kanaması geçirme oranı artmaktadır. Bunun yanı sıra ekonomik kriz dönemlerinde veya kişinin ekonomik olarak zorlandığı dönemlerde, mide ülseri olasılığının arttığı gözlemlenmiştir.

Mide ülserinin belirti ve semptomları nelerdir?
Mide ülserinin birden çok belirti ve semptomu bulunmaktadır. Aşağıda sizler için bazı belirti ve semptomları sizler için bir araya getirdik. Bu belirti ve semptomların genellikle öğünler arasında arttığı fark edilmiştir. Hatta bazı durumlarda kişileri gece uykularından uyandıracak derecede şiddetli ağrılar yaşanabilmektedir. Mide ülseri hafif semptomlar gösterse bile tedavi edilmezse ciddi semptomlara yol açabilir ve bu nedenle hasta rahatsızlık yaşamaya devam eder. Kanama, tıkanıklık, perforasyon gibi ciddi sonuçlar ortaya çıkabilir ve bu durumda acil müdahale de gerekebilir. Eğer aşağıdaki belirti ve semptomlardan herhangi birini fark ederseniz, derhal uzman bir doktora başvurunuz.

• Mide ekşimesi
• Midede kazınma hissi
• Hazımsızlık
• Midede yanma ve ağrı şikayetleri
• Mide bulantısı
• Kusma ile rahatlama durumu
• Anoreksiya
• Kilo kaybı
• Şişkinlik ve gaz
• Sık gelen açlık hissi
• Yemek yedikten sonra mide ağrısı

Mide ülseri nasıl teşhis edilir?

Ülser tanısı için üst gastrointestinal sisteminin radyolojik muayenesi veya üst sindirim sistemi endoskopisi (özofagogastrodudenoskopi) gereklidir. Yemek borusu, mide ve oniki parmak bağırsağı endoskopi ile görüntülenmektedir. Gerekirse biyopsi yöntemine başvurulmaktadır. Hastaya ülser teşhisi konulduktan sonra ilaç tedavisine başlanır ve hastanın bazı yiyeceklerden, baharatlardan ve stresten uzak durması önerilir. Aşağıda bazı mide ülseri teşhis yöntemini açıklamaları ile birlikte bulabilirsiniz.

Mide-Duodenum Röntgeni: Bu yöntem de kişi öncelikle baryum içer. Baryumun mideden geçişi sırasında mide ve duodenum hattının yapısı izlenir.

Endoskopi: Endoskopi, yemek borusu, mide ve oniki parmak bağırsağının bir tüp aracılığıyla doğrudan gözlemlenmesine denir. İşlem sırasında hastaya ilaç verilir. Bazen bazı testler için biyopsi de alınabilir. Biyopsi herhangi bir rahatsızlığa veya ağrıya neden olmaz. Ülserin mide kanserine dönüşmemesi için endoskopi ile erken teşhis son derece önemlidir.

Kan testi

Dışkı örneği

Mide ülseri nasıl tedavi edilir?
Klinik, laboratuvar ve görüntüleme tetkikleri ile mide ülseri teşhis edildikten sonra Helicobacter pylori bakterisini baskılayan ilaçlar kullanılır. Bakteri hala mevcutsa enfeksiyon için antibiyotik tedavisine başlanır. Başvurulacak ilaçlar ile mide asitlerini azaltmak ve kişinin şikayetlerini azaltmak amaçlanır. Mide asidinin ülser üzerindeki etkisinin ortadan kaldırılması iyileşmeyi tetikler. İlaç tedavisi dışında kullanılan yöntem ise sinirleri uyaran vagus sinirinin asit ve pepsin salgılanmasını engelleyecek şekilde kesilmesidir. Ancak kesilmesi, tekrarlama riskini ortadan kaldırmaz. Bazı ülser vakalarında ciddi komplikasyonlar gelişebilir ve ameliyat gerekebilir. Mevcut ülserler genellikle kroniktir ve tekrarlayıcıdır, bu da kişinin yaşam kalitesini önemli ölçüde bozar. Ülser tedavisinin bir parçası olarak yumuşak bir diyet oluşturulur. Mide yanmasını tetikleyen ve mide salgılarını artıran yiyecek ve içecekler bu dönemde kesinlikle hayatınızda olmamalıdır. Ekşi yiyecekler, baharatlı yiyecekler ve özellikle soğan mide ekşimesi şikayetlerinizi tetikliyorsa bu yiyeceklerden uzak bir diyet yapılmalıdır. Sigara ülser oluşumunu tetikleyen önemli bir faktördür. Bu nedenle sigara içen kişilerde de iyileşme süreci uzayabilmektedir. Aynı şekilde alkol alımı da mukozal direnci bozduğu için mide hastalıklarının tedavisini zorlaştırır. Özellikle akut ülserlerde alkol tüketiminden kesinlikle kaçınılmalıdır.

Mide ülserinin oluşturduğu riskler nelerdir?

Mide ülseri tedavi edilmediği taktirde hastalar için ciddi sonuçlara yol açabilir. Bunlar hasta için ciddi riskler olduğu için, herhangi bir belirti veya semptomun fark edilmesi durumunda doktora başvurulmalıdır. Mide ülseri sonucunda oluşabilecek bazı komplikasyonları aşağıda bulabilirsiniz.

Kanama: Ülser, üst sindirim sisteminde kanamanın en sık nedenidir. Bazen hiçbir belirti göstermeyen kişilerde bile ortaya çıkabilir. Kanama yaşayan bireylerin dışkıları siyaha yakın olur ve bu nedenle kusma ile gelen mide sıvısı kahverengi olarak görülür. Başka belirti olup olmadığına bakılmaksızın, dışkı siyahsa, acilen sağlık kuruluşuna başvurmanız gerekir.

Gastrik Perforasyon: Mevcut ülserin derinliğindeki artış, mide ve duodenum katmanlarının delindiğini gösterir. Mide asidinin karın boşluğuna ulaşması sonucunda şiddetli ağrılar yaşanır ve bu nedenle karın sertleşir ve hareket kabiliyeti çok kısıtlanır. Tedavi genellikle ameliyatla mümkündür.

Mide ülseri için hangi bölüme başvurulmalıdır?

Mide ülseri şüpheniz varsa, hastanelerin Gastroenteroloji bölümlerine başvurabilirsiniz.

Yazının kaynakları

NHS (2022). Stomach ulcer. Erişim tarihi Eylül 28, 2022.
Healthline (2018). Stomach Ulcers and What You Can Do About Them. Erişim tarihi Eylül 28, 2022.