Tiroid kanseri nedir?
En az görülen kanser türlerinden biri olan tiroid kanseri, aynı zamanda tedaviye en olumlu yanıt veren kanser türüdür. Tiroid kanseri, yumurtalık kanserinden sonra en sık görülen endokrin kanserdir. Tiroid kanseri, tüm kanser vakalarının %1'inden azını oluşturur. Çocuklarda nadir olmakla birlikte, 20 yaşından sonra ortaya çıkan ilk 5 kanser türünden biridir. Tiroid nodülü her yıl 1000 kişiden birinde, tiroid kanseri ise 50.000 kişiden birinde görülür. Tiroid nodülleri kadınlarda erkeklere göre daha sık görülür, ancak nodüllerde kanser insidansı erkeklerde kadınlara göre daha fazladır. Toplumda yüzde 4,2 olan tiroid kanserine yakalanma riski, yaşam boyunca kadınlarda yüzde 0,7 ve erkeklerde yüzde 0,25 civarındadır. Bu yazımızda okurlarımız için tiroid kanseri konusunu ele aldık. Yazının ilerleyen başlıklarında okurlarımız sırasıyla, tiroid kanserinin ne olduğunu, neden olan etkenleri, belirtileri, tedavi yöntemleri ve hastanelerin hangi bölümlerine başvurmaları gerektiğine dair bilgilere ulaşabilirler.
Tiroid kanseri nasıl belirlenir?
Ultrasonun rutin sonucuyla birlikte, tiroid nodüllerinin artan tespit hızına paralel olarak bu nodüllere tanısal yaklaşım hızı da artmıştır. Tiroid kanseri, ince iğne aspirasyon biyopsisi ile daha tespit edilebilir hale geldiği bilinmektedir. Araştırmalar, yetişkinlerde tesadüfen tespit edilebilen tiroid kanseri insidansının yüzde 6 kadar yüksek olduğunu göstermiştir. Tiroid kanseri insidansının artmasının bir diğer önemli nedeni de iyi huylu tiroid hastalığı nedeniyle ameliyat edilen olguların patolojik incelemelerinde detaylı ince kesit inceleme yapılmasıdır. Bu sayede tiroid kanserini tespit ederek yakalama şansı yüzde 5'ten yüzde 13'e çıkmektadır.
Tiroid kanserine neden olan etkenler nelerdir?
Baş ve boyun bölgesine radyasyon maruziyeti, tiroid kanseri oranını artırır. Çocukluk çağında yaklaşık 200-700 radyasyon alan kişilerde tiroid kanseri sıklığının 20-25 yıl sonra arttığı görülmüştür. Bir çalışmada 500 rad civarında radyasyon alan kişilerde tiroid kanseri görülme sıklığının %2 civarında olduğu ortaya konmuştur. Rusya'daki Çernobil nükleer santralindeki kazanın ardından o bölgede yaşayan insanlar arasında tiroid kanserinde keskin bir artış oldu. Tiroid kanseri, akne, kafa derisi sorunları, boyun tüberkülozu, kafa derisinde mantar enfeksiyonları, yüz damar tümörleri, timus büyümesi, bademcik iltihabı, boğaz ağrısı, kronik öksürük ve aşırı kıllanma gibi rahatsızlıklar nedeniyle radyasyon uygulanmış, bu nedenle tiroid kanser riski bu vakalarda %30 daha sık görülmüştür. Ancak, bu tür tedavi günümüzde artık kullanılmamaktadır. Ayrıca baş boyun kanseri tanısı konan ve o bölgeye radyasyon tedavisi alan hastalarda tiroid nodülü ve kanser riski artar. Bu nedenle, geçmişte bu tür bir tedavi gördüyseniz mutlaka doktorunuza başvurmalı ve tiroid muayenesi talep etmelisiniz.
Tiroid kanseri belirtileri nelerdir?
Tiroid kanseri genellikle semptomlara neden olmaz. Bu, başka bir hastalığı incelerken ve takip ederken ortaya çıkabilir. Nadiren boyunda kitle, ses kısıklığı, yutma güçlüğü; Çok nadiren de kırık kemikler veya hipertiroidizm (toksik guatr) ile ortaya çıkabilir. Omurilik kanserli hastaların %30 kadarında yüzde kızarıklık, ishal ve yorgunluk olabilir. Tiroid ultrasonu, bir kişinin tiroid nodülü olup olmadığını belirlemenin en etkili yoludur. Daha önce kullanılan tiroid sintigrafisi yöntemi, nodülleri tespit etmek için değil, aktiviteyi belirlemek için kullanılır. Tiroid hastalıkları için tanı yöntemlerinin gelişmesi ve teknik olanakların gelişmesi nedeniyle son yıllarda birçok vakada tiroid ultrasonu ve ince iğne aspirasyon biyopsisi yapılabilmektedir. Bu nedenle, halihazırda yeni başlayan bir tiroid kanserini teşhis etme olasılığı günümüzde çok yüksektir. Ancak otopsi çalışmalarında %50 oranında tiroid nodülü tespit edildiği unutulmamalıdır. Yani toplumda hala ultrasonun bile tespit edemediği tiroid nodülleri vardır.
Tiroid bezinde nodül tespit edildikten sonra herhangi bir şüphe varsa nodülün ince iğne aspirasyon biyopsisi ile tiroid nodüllerinin kötü huylu olup olmadığı ortaya çıkarılabilir. İnce iğne aspirasyonu güvenilir ellerde düşük riskli, hızlı sonuç veren ve uygulaması kolay bir yöntemdir. Biyopsi sonucu, iyi huylu ise ve hastanın başka şikayeti yoksa, tiroid nodülleri takip edilebilir. Biyopsi sonucu şüpheli veya kötü huylu ise tedavi aşamasına geçilir.
Tiroid kanseri tedavi yöntemleri nedir?
Tiroid kanseri tedavisinde en etkili yöntem cerrahidir. Bazı tiroid kanser merkezlerinde tiroid bezinin sadece bir kısmının alınmasının yeterli olabileceği düşünülürken, en güvenilir yöntem tiroid bezinin tamamen çıkarılmasıdır. Bu yöntem, tekrarlama riskini azaltır ve ameliyat sonrası radyoaktif iyot tedavisi gibi ameliyatsız tedavi yöntemlerinin etkinliğini en üst düzeye çıkarır. Tiroid cerrahisinde görülebilen ses kısıklığı ve kalsiyum düşüklüğü gibi komplikasyonlar, ameliyat deneyimi olan bir ekip tarafından yapıldığında minimuma indirilmektedir. Ameliyat sırasındaki sonuçlara, kanser patoloji verilerine ve total tiroidektomi sonrası yapılan tüm vücut taramalarının sonuçlarına göre ameliyat sonrası hastalarda radyoaktif iyot tedavisi kullanılabilir.
Tiroid kanseri için hangi bölüme başvurulmalıdır?
Tiroid kanseri sorunu deneyimleyen hastaların, hastanelerin veya sağlık kuruluşlarının İç Hastalıkları (dahiliye) bölümlerine gitmeleri önerilmektedir.
Yazının kaynakları
NHS Clinic (2019). Thyroid Cancer. Erişim tarihi Eylül 28, 2022.
Cleveland Clinic (2020). Thyroid Cancer. Erişim tarihi Eylül 28, 2022.
