Trigliseridler, insan kanında bulunan yağlardır. İnsan vücudu, alınan ve anında kullanılmayacak kalorileri dönüştürmekte ve yağ hücrelerinde depolamaktadır. Bu dönüşürülen ve depolanan lipidler aynı zamanda trigliserid olarak da adlandırılmaktadırlar. Trigliseridler doğru anda vücut tarafından kullanılırlar. Kişi uzun süre aç kaldığında ya da spor yaptıktan sonra depolanan bu lipidler, vücut tarafından enerjiye dönüştürülerek kullanılırlar. Vücut için bu denli öneme sahip olan trigliseridlerin oranı düzenli olarak takip edilmelidir. Bu lipidlerin kanda bulunma oranları ve bu oranın takibi, kalp sağlığı için oldukça önemlidir. Vücutta bulunan fazla trigliserid, kalp hastalığına yakalanma riskini arttırmaktadır. Bu sebeple kanda bulunan trigliserid oranı olabildiğince ideal düzeyde tutulmalıdır. Bunun nasıl olacağını, yazımızın geri kalanında bulabilirsiniz. Bu yazımızda trigliserid nedir, faydaları nelerdir, ideal değeri nedir, neden yükselir ve nasıl düşürülür gibi soruların cevaplarını, siz okurlarımız için bir araya getirdik.
Trigliserid vücutta hangi işlevlere yarar?
- Vücudun temel ihtiyaçlarının sağlanması.
- Tansiyon dengede tutulması.
- Vücut ısısının dengelenmesi.
- Bağışıklık sisteminin uygun şekilde çalışması.
- Organların zararlı dış etkilerden korunması.
İdeal trigliserid değeri nedir?
Öncelikle, ideal trigliserid değerini öğrenmek için bir kan testi yapılmalıdır. Eğer kişi trigliserid için kan testi yaptıracaksa, testten önceki 12 saat içinde bir şeyler tüketmemelidir. Eğer test vermeden önce besin tüketirse kanda bulunan trigliserid düzeyi artış gösterip testte yanlış yüksek sonuçlara neden olabilir. İdeal trigliserid düzeyi 150 mg/dL’nin altıdır. Eğer bu değer 150 mg/dL ila 199 mg/dL arasında ise, bu değerler sınır olarak görülür. Fakat trigliserid düzeyi 200 mg/dL ve üstü ise, durum trigliserid yüksekliği olarak kabul edilir.
Trigliserid neden yükselir?
Yüksek trigliseride yola açan birden fazla faktör olabilir. Ayrıca bu faktörler kişiden kişiye değişmektedir. Sizler için trigliseridin yükselmesine sebep olabilecek birkaç etkeni, aşağıda bir sıraladık.
- Sağlıksız ya da dengesiz beslenme
- Vücudun besinler yolu ile harcadığından daha fazla enerji alması
- Genetik hastalıklar
- Aile bireylerinde yüksek kolesterol ya da trigliserid öyküsü
- Obezite
- Sigara
- Alkol tüketimi
- Tiroid ile ilgili bazı hastalıklar
- Kötü kontrol edilen tip 2 diyabet hastalığı
- Karaciğer ve böbrek rahatsızlıkları
- Cushing Sendromu
- Gebelik
- Bazı ilaçların kullanımı
Trigliserid yüksekliğinin belirti ve semptomları nelerdir?
Trigliserid düzeyindeki yükselme bazen uzun süre fark edilmeyebilir. Yukarıda belirttiğimiz gibi, yüksek trigliserid düzeyi 200 mg/dL ve üstüne tekabül etmektedir. Fakat bazı vakalarda bu değer 500 mg/dL’yi aşana kadar herhangi bir belirti veya semptom gözlenmediği de olmuştur. Bu sebepten dolayı, düzenli kan testi yaptırmak oldukça önemlidir. Her 6 ayda yapılacak bir kan testi, kişinin trigliserid düzeyini takip etmek için yeterli olacaktır.
Trigliserid nasıl düşürülür?
Yüksek trigliserid düzeyini düşürmenin birden fazla yolu vardır. Fakat en kısa deyişle bu yol sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemektir. Bu yollardan bazılarını aşağıda açıklamaları ile birlikte sizler için bir araya getirdik.
Düzenli egzersiz yapmak: Düzenli egzersiz sayesinde trigliserid düzeyi düşürülebilir. Haftada en az 3 gün 30’ar dakikalık egzersizler yeterli olacaktır. Bunun yanı sıra günlük işlerde gidilecek değişiklikler de oldukça önemlidir. Örneğin asansör yerinde merdiven gibi bazı tercihleri değiştirmek sağlıklı bir vücut için atacağınız ilk ve önemli adımlardan olabilir.
Şeker ve işlenmiş gıda tüketmemek: Kullanılmayan kaloriler trigliseride dönüştürülüp vücutta depolandığı için, hali hazırda yüksek trigliserid düzeyine sebep olan kişiler beslenme şekline dikkat etmelidir. Şeker ve beyaz un içeren besinler kanda bulunan trigliseridi arttırır ve kilo alımına sebep olur. Yenilen yemeğin porsiyonunda küçülmeye gitmek ve yemek saatlerine dikkat etmek önemli adımlardan biridir. Ayrıca kepekli tahıllar ve soda gibi trigliserid düzeyinin kontrolünde önemli bir yere sahip olan besinleri tüketmek bir diğer yoldur. Şeker denilince yalnızca çikolata ve benzeri ürünler akla gelmemelidir. Fazla bal veya pekmez tüketimi de trigliserid düzeyinde sorunlar doğurabilmektedir.
Sağlıklı yağ tüketmek: Margarin ya da tereyağı gibi yağlar yerinde zeytinyağı gibi sağlıklı yağlar tercih edilmelidir.
Trans yağ tüketmek: Trans yağların tüketimi insan vücudu için oldukça önemlidir. Omega-3 bakımından zengin besinleri tüketmek faydalı olacaktır. Bunlar arasında özellikle somon, ton balığı ve sardalya omega-3 yağları bakımından zengindir. Bu yağlar kanda bulunan trigliserid oranını azaltmada önemli bir rol üstlenirler. Uzmanlara göre haftada en az 2 kere balık yemek, sağlık için oldukça yararlıdır.
Alkol tüketmemek: Alkol içeriğinde bulunan şeker, vücudun fazla kalori almasına sebep olur. Bu sebeple, alkol tüketiminde sınırlamaya gitmek veya tamamen bırakmak, kişinin sağlığı için vereceği doğru bir karar olabilir.
İlaç takviyesi almak: Bazı durumlarda trigliseridleri düşürmek için atılan adımlar tek başına yeterli olmayabilir. Bu gibi durumlarda bir doktora danışarak yüksek trigliserid düzeyini düşürmek için önereceği ilaçları almakta fayda vardır.
Yüksek trigliseridi hangi besinler düşürür?
Trigliserid oranının yüksek olması durumunda yapılacak en doğru şeylerden biri, beslenme düzeninde yapılacak değişikliklerdir. Aşağıda sizler için tüketebileceğiniz bazı besinleri bir araya getirdik. Porsiyonların gereğinden fazla olmamasına dikkat edilmelidir.
- Yulaf
- Arpa
- Mısır
- Pirinç
- Buğday
- Mercimek
- Somon
- Ton balığı
- Sardalya
- Uskumru
- Alabalık
- Zeytinyağı
- Kanola yağı
- Fındık yağı
- Avokado yağı
- Badem
- Ceviz
- Fındık
- Fasulye
- Keçi boynuzu
- Lahana
- Semizotu
- Brokoli
Trigliserid için hangi bölümden randevu alınır?
Eğer trigliserid düzeyiniz yüksekse, hastanelerin Dahiliye veya Endokrinoloji bölümlerine başvurabilirsiniz.
Yazının kaynakları
https://www.webmd.com/cholesterol-management/lowering-triglyceride-levels
https://medlineplus.gov/triglycerides.html
