Bartholin nedir?

Bartholin, kadın vücudunda bulunan bir bezdir. Vajinal açıklığın her iki yanında da bulunan Bartholin bezleri, cinsel birleşme sırasında vulva ve vajinada kayganlık sağlayan salgıları üretir. Bazı durumlarda Bartholin bezinin salgı kanallarında tıkanma oluşur ve bez salgıyla dolar. Bunun sonucunda, Bartholin kisti denilen içi sıvı dolu şişlikler meydana gelir.  Bartholin kisti çok sık yaşanan bir sorun değildir. Daha çok ergenlik sonrasında ve menopoz öncesi dönemlerde görülür. Enfekte olmadığı sürece ciddi şikayetler oluşturmaz. Fakat tersi bir durumda, en hızlı biçimde doktora başvurulmalıdır. Bu yazımızda Bartholin kistinin ne olduğu, sebeplerinin neler olduğu, semptomları, teşhis ve tedavi yöntemleri, kimleri etkilediği ve olası önlem yolları hakkında bilgi edinebilirsiniz.

Bartholin kisti neden olur?

Bartholin kisti, Bartholin bezinin sıvıyla dolması ve şişmesinden kaynaklanır. Bezin salgıladığı sıvı, kanallar yoluyla vajinaya aktarılır, fakat bazı durumlarda bu kanalların tıkanması sebebiyle aktarılamaz. Aşağıda sizler için farklı sebepleri bir araya topladık.

• Travma sebepli tıkanma: Kanal ağzının tıkanması, vajina girişinin fiziksel travmaya uğraması veya yüzey dokularının sürtünmeye bağlı olarak hasar almasından kaynaklanabilir.
• Tahriş sebepli tıkanma: Çeşitli kimyasalların kullanımı, vajina veya vulva dokularını tahriş edebilir. Bunun yanında bu kimyasallar kalıntı da bırakabilir. Her iki durumda da vajina kanal ağzında kapanma yaşanabilir.
• Ciltte fazla genişleme: Bazı kişilerde yaşanan ergenlik sonrası adet döngüsü düzensizlikleri, vulva ve vajina dokularının kontrolsüz olarak büyüyüp gelişmesine sebep olabilir. Bunun sonucunda da kanal ağzında daralmalar ve/veya kapanmalar görülebilir.
• Enfeksiyon: Kanalda tıkanmaların bir diğer sebebi bakteriyel veya viral enfeksiyonlardır. Bu enfeksiyonların oluşması dokularda iltihaplanma ve ödem gelişmesine sebep olur ve kanallarda tıkanıklığa yol açabilir.

Bartholin kisti semptomları nelerdir?

Eğer Bartholin kisti küçükse ve enfekte olmamışsa, fark edilmeyebilir. Büyüdüğündeyse vajinada bir yumru ya da kitle olarak hissetmek mümkündür. Genellikle tek tarafta oluşan kist, bazı durumlarda çift tarafta da oluşabilir. Kistte eğer enfeksiyon oluşursa, aşağıda sıraladığımız semptomlar kendini belli edebilir. Bunlardan herhangi birinin fark edilmesi durumunda, derhal doktora başvurulmalıdır.

• Vajina bölgesinde hassasiyet ve ağrı
• Vajinal açıklığın yakınlarında yumru
• Yürürken veya otururken yaşanan rahatsızlık hissi
• Cinsel ilişki esnasında ağrı
• Ateş
• Bitkinlik
• İleri derecede batma

Bartholin kisti nasıl görünür?

Bartholin kistleri, vajinal açıklığın yanında deri altında oluşan yuvarlak şişkinlik olarak görülür. Bu şişliklerin boyutu kişiden kişiye ve sebepten sebebe değişir. Genellikle ağrıya neden olmayan bu şişlikler, enfekte oldukları durumda hassaslaşır ve kırmızı bir renk alır.

Bartholin kisti teşhisi nasıl konulur?

Yukarıda bahsedilen semptomların varlığı doğrultusunda kişi doktora başvurur. Doktor öncelikle kişiden tıbbi öykü alır. Bunun ardından pelvik muayene yapılır. Bartholin kistinin ana sebebini bulmak için vajinal sıvı örneği ve kan tetkikleri istenebilir. Bazı yaş grupları için Bartholin kisti daha büyük bir risk barındırır. Eğer kadın 40 yaş üstüyse ve menopoza girmişse, kanser için araştırma testleri yapılabilir.

Bartholin kisti tedavisi nasıl olur?

Bartholin kisti tedavi planı, kişide görülen semptomlara ve yapılan testlerin sonucuna bağlı olarak yapılır. Kistin küçük, ağrısız ve iltihapsız olması, tedavi gerekmeden kistin geçebileceğini işaret eder. Fakat semptomların sürekliliği, kistin büyümesi ve enfekte olması durumunda farklı tedavi yöntemlerine başvurulur. Kişi asla kiste dokunmamalı veya sıkmaya çalışmamalıdır. Sizler için birkaç tedavi yöntemini aşağıda inceledik.

• Oturma banyoları: Haftanın birkaç günü, günde birden fazla ılık su içinde oturabilirsiniz. Bu yöntemin enfekte olmuş kistlerde de işe yaradığı görülmüştür.
• Ağrı kesici ilaç kullanımı: Doktorunuzun bilgisi dahilde, ağrı kesici ilaçlar kullanabilirsiniz.
• Antibiyotikler: Kist enfekte olmuşsa, doktorunuz antibiyotik tedavisine başlayabilir.
• Cerrahi drene etme: Eğer kist büyüdüyse ve enfekte olduysa, doktorunuz sıvı drene etme yolunu seçebilir. Katater isimli küçük bir tüp yardımıyla sıvı, kistten alınır. Bu işlemin uygulanma süresi, kistin durumuna bağlı olarak değişebilir. Bazı durumlarda drene etme birkaç hafta sürer.
• Marsupializasyon: Tekrarlayan Bartholin kisti durumlarında, ameliyat yoluyla açma ve drene etme yöntemine başvurulur. Bu işlemde Bartholin kisti kesilir ve cilt ve kist duvarı ağızlaştırılacak biçimde dikilir.
• Bartholin bezinin alınması: Bu yöntem, herhangi bir tedavinin işe yaramadığı vakalarda uygulanır ve çok nadirdir. Ameliyat yoluyla bezler alınır.

Bartholin kisti kaç günde geçer?

Bartholin kisti kaç günde geçer sorusunun cevabı, kistin boyutu ve enfekte olup olmadığıyla ilgilidir. Normal koşullarda, Bartholin kisti birkaç hafta içinde kendiliğinden iyileşir. Yukarıda bahsettiğimiz tedavi yöntemleri bu süreci kısaltabilir. Fakat enfekte olmuş kistler için, kendiliğinden iyileşme daha zordur. Bu gibi durumlarda doktora başvurmak ve gerekli tedavi yöntemlerini uygulamak, kistin olabildiğince hızlı bir şekilde tedavi edilmesini sağlar.

Bartholin kisti nasıl önlenir?

Bartholin kisti’ nin oluşumunu engellemenin kesin bir yolu yoktur. Korunmalı cinsel ilişki ve iyi bir hijyen, enfekte olmuş kist oluşumunu ve apseyi engellemeye yardımcı olabilir.

Bartholin kisti kimleri etkiler?

Bartholin kisti, genellikle cinsel hayatında aktif kadınlarda görülür. Bu dönem kadınlarda 20 ila 30 yaş arasına denk gelmektedir. Bartholin kisti çocuklarda pek görülmez. Bunun sebebi, Bartholin bezlerinin ergenliğe kadar çalışmaya başlamamasıdır. Bartholin bezleri küçüldüğü için, genellikle menopozdan sonra görülmez.

Bartholin kisti’ ne hangi bölüm bakar?

Herhangi bir semptomun fark edilmesi durumunda kadınlar, Kadın Hastalıkları ve Doğum bölümlerinden veya polikliniklerinden randevu alabilir.

Yazının referansları

https://www.healthdirect.gov.au/bartholins-cysts

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/17737-bartholin-cyst

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/bartholin-cyst/symptoms-causes/syc-20369976

https://www.nhs.uk/conditions/bartholins-cyst/#:~:text=A%20Bartholin%27s%20cyst%2C%20also%20called,the%20opening%20of%20the%20vagina.