Varis nedir?

Varisli damarlar kişilerin kendisi tarafından kolaylıkla fark edilebilen, cilt altında oluşmuş mavi, genişlemiş ve katlanmış damar görünümüdür. Başlangıçta damarların genişlemesi sonucu şişlik görülse de varis bulgularının artmasıyla birlikte büyük damar demetleri oluşabilir ve hatta damar çatlakları görülebilir. Varisli damarlar genellikle ilk yıllardan sonra ağrıya neden olabilir. Venöz (venöz) yetmezlik gelişirse bacaklarda şişlik oluşur. Varisli damarlarda pıhtı oluşursa (tromboflebit), bacaklarda ağrı, şişlik ve kızarıklık oluşur.

Varisli damarlara ne sebep olur?
Varis oluşumunda birden çok faktör rol oynamaktadır. Hamilelik, obezite, uzun süre ayakta kalma, belirli meslekler, doğum kontrol hapları ve hormon tedavileri, dar kıyafetler giyme, kabızlık, yetişkinlik ve genetik faktörler nedeniyle varis oluşabilir. Varisli damarlar, toplardamar kapağının yetersizliği sonucu oluşur. Kan sürekli geri akar ve birikir. Bunun sonucunda da damarda basınç artar ve şişme ile sonuçlanır. Zamanla damarın genişlemesi artar ve kıvrımlar oluşur. Varis, damarların herhangi bir seviyesinde oluşabilir. Alt bacak yetmezliği gibi kasıkta da venöz yetmezlik olabilir. Bazen varisin açıklaması bir damardaki pıhtı olabilir. Tıkanan damarın arkasında kan birikir ve bu nedenle damar genişler.

Varisli damarların belirti ve semptomları nelerdir?
Varisli damarların birden çok belirti ve semptomu bulunmaktadır. Bunlar genellikle yeterince uyarıcı ve dikkat çekici, spesifik belirtilerdir. Kişiler bu belirti ve semptomların farkına varır varmaz uzman hekime başvurmalıdır. Sizler için aşağıda varisli damarların belirti ve semptomlarını bir araya getirdik.

• Bacaklarda mavi mor şişlikler
• Ağrı
• Bacaklarda ağırlık hissi
• Bacaklarda şişme
• Bacaklarda uyuşma
• Kaşıntı

Varis türleri nelerdir?

Varisin üç farklı türü bulunmaktadır. Bunlar sırasıyla, kılcal varisler, retiküler varisler ve büyük damar varisleridir. Aşağıda üçü içinde gerekli açıklamaları bulabilirsiniz.

Kılcal varisler: Kılcal varisler aynı zamanda telenjiektazi olarak da bilinirler. Adından da anlaşılacağı üzere, bu varisler genellikle kılcal damarların çatlaması sonucu oluşur. Görünüş olarak örümcek ağını andırırlar. Daha çok hamile olan ve hormon kullanan genç kadınlarda sık görülürler.

Retiküler varisler: Bu varisler genelde hafif kabarık ve mavi renktedir. Çoğunlukla diz arkasında ve ayak bileği çevresinde görülür.

Büyük toplardamar varisleri: Bu tür varisler, bacakta safen ven adı verilen büyük toplardamarın yetersizliği sonucu oluşur. Deriden oldukça kabarık ve yeşilimsi olarak görülürler. Varisli damarların tüm semptomlarını gösterirler.

Varisler sorun yaratır mı?
Varisler tedavi edilmedikleri taktirde bazı sorunlara yol açabilmektedir. Başta sadece görsel olarak rahatsız eden varisler, bacakta şiddetli ağrıya, toplardamar içinde iltihaplanmaya, varisin yırtılmasına ve kanamasına, varis içinde pıhtı oluşmasına ve akciğerlere pıhtı atmasına (pulmoner emboli) neden olurlar. Bu sebeple fark edilmesi durumunda hızlı bir biçimde tedavi uygulamak en mantıklı yoldur.

Varisin evreleri nelerdir?

Varisin 7 adet evresi bulunmaktadır. Bunları aşağıda bulabilirsiniz.

• C0- Görünen ya da ele gelen herhangi bir hastalık yoktur
• C1- Örümcek ya da retiküler kılcal damarlar
• C2- Büyük toplardamar varisleri
• C3- Ayaklarda ve bileklerde ödem oluşur
• C4a- Ayaklarda renk değişikliği ya da egzama oluşması
• C4b- Ciltte değişim yaşanması ya da ciltte çökmeler
• C5- C4' e ilave iyileşmiş yaralar
• C6- Cilt değişikliklerine ek olarak aktif ülserler

Varis nasıl teşhis edilir?

Varis teşhisi genelde fizik muayene sırasında kolaylıkla koyulabilir. Fakat tedavi yöntemini belirlemek için Doppler incelemesi yapılır. Bu bir ultrason uygulamasıdır. Bu uygulama sayesinde damaların çapı, kan hareketleri ve damar içindeki kapakçıkların fonksiyonları bilgiler elde edilebilmektedir.

Varisli damarlar nasıl tedavi edilir?
Varisli damarların tedavisinde en yaygın ve geleneksel yöntem damarın çıkarılmasıdır. Fakat bu yöntem zahmetli bir yöntemdir. Ayrıca iyileşme süreci de uzun bir zaman almaktadır. Damar skleroterapisi, varisli damarları damar içine köpürterek düzeltmenin başka bir yöntemidir. Bununla birlikte, bu yöntemde varisli damarların tekrarlama olasılığı yüksektir. Lazer tedavisi yönteminde damara bir kateter yerleştirilir ve damarı yakmak için lazer cihazından bir ışın gönderilir. Bir diğer yöntem radyofrekans yöntemidir. Radyofrekans yönteminde kateter yardımıyla damar içine radyo dalgaları gönderilir. Bu sırada bir ısı oluşur ve bu nedenle damar yakılır. Bu işlemler sırasında sadece lokal anestezi kullanılır ve hastalar aynı gün içinde tedavi edilip, hastaneden ayrılabilirler.

Varisli damarların gelişimi nasıl önlenir?

Varisli damarları önlemenin bazı yolları bulunmaktadır. Bunlardan bazılarını aşağıda sizler için sıraladık. Unutulmamalıdır ki, önlem almak hastalığın kendisi ile uğraşmaktan çok daha kolaydır. Bu sebeple gerekli önlemleri almak ve baştan bu hastalığa izin vermemek mantıklıdır.

• Düzenli egzersiz (koşma, yürüme, bisiklete binme, yüzme)
• Uzun süre ayakta dururken veya otururken çalışmamak
• Fazla kilo vermek
• Uzun süre bağdaş kurarak oturmamak
• Çok dar ve dar giysiler giymemek
• Topuklu ayakkabılar yerine rahat ayakkabıları tercih edin
• Kabızlıktan kaçınmak, yüksek lifli gıdalar tüketmek
• Uzun süre ayakta kaldıktan sonra bacakları kaldırarak dinlenme
• Kaplıcalar sıcaklığın etkisiyle varis oluşumunu kolaylaştırır ve şikayetleri artırır
• Ayakta durmayı gerektiren meslekler veya varislere genetik yatkınlığı olanlar varis çorabı kullanabilirler
• Bacağın diğer bölgelerine dolaylı olarak varisli damarlara masaj yapmak faydalı olabilir
• Uzun süre oturmayı gerektiren yolculuklarda sık sık kalkıp dolaşmak faydalıdır

Varis için hangi bölüme başvurmak gerekir?

Erkenden tedavi edilmediği taktirde sorunlara yol açabilen varis için hastanelerin Kalp Damar Cerrahisi bölümlerine başvurabilirsiniz.

Yazının kaynakları
Mayo Clinic (2022). Varicose veins. Erişim tarihi Eylül 24, 2022.
NHS (2020). Varicose veins. Erişim tarihi Eylül 24, 2022.