Göz kuruluğu nedir?
Göz kuruluğu; oküler yüzeye zarar verme riski olan, göz içinde iltihaplanma, batma ve kaşıntı şeklinde belirtiler gösteren ve birçok farklı nedene bağlı olarak ortaya çıkabilen bir hastalıktır. Göz kuruluğunun en büyük nedeni yeterince gözyaşı salgılayamamaktır. Gözyaşları korneayı besler ve yüzey epitelini nemlendirir. Böylece kornea pürüzsüz bir optik yüzey haline gelir.
Göz sağlığının korunması için gözyaşının biyokimyasal içerik açısından belirtilen kalitede olması gerekmektedir. Gözyaşları üç katmandan oluşur; yağ, su ve mukus. Her bileşen gözün ön yüzeyini korur ve besler. Üç bileşenden herhangi birinin eksikliği, gözyaşlarının çok hızlı buharlaşmasına neden olabilir. Bu, gözyaşlarının kornea boyunca eşit bir şekilde yayılmasını önleyerek göz kuruluğuna neden olur.
Göz kuruluğu neden olur?
Göz kuruluğu kişilerin yaşam tarzına ve çevresel faktörlere bağlı olarak oluşabilen bir sorun olarak ortaya çıkar. Vitamin eksikliğinden, otoimmün hastalıklara kadar birçok nedeni olabilir. En yaygın nedenler şu şekilde sıralanabilir:
* Yaşlanma:
İlerleyen yaşla birlikte gözyaşı üretimi azalır. Bu nedenle özellikle 50 yaşından sonra göz kuruluğu semptomlarının daha sık görüldüğü söylenmektedir.
* A vitamini eksikliği:
A vitamini, gözün sağlıklı yapısını korumaya yardımcı olan önemli bir vitamindir. Eksikliği gece körlüğü, kornea yumuşaması gibi çeşitli göz rahatsızlıklarına ve ayrıca gözde kuruluğa neden olabilir.
* Düzenli kullanılan ilaçlar:
Gözyaşının biyokimyasal yapısı yağ, su ve mukus içerir. Fakar düzenli kullanılan bir takım ilaçlar mukusun üretimini azaltıp göz kuruluğuna sebep olmaktadır. Bu ilaçlar arasında antihistaminikler, bazı antidepresanlar ve beta blokerler bulunur. Düzenli kullanılan ilaçların göz kuruluğuna neden olduğu düşünülüyorsa uzman bir doktora başvurulmalıdır. Doktorunuz gerekli tetkiklerden sonra ilacın dozunu ayarlayabilir veya ilacınızı değiştirebilir.
* Teknolojik ürünlerin uzun süreli kullanımı:
Gün içinde cep telefonu, bilgisayar gibi cihazların uzun süreli kullanımı göz kuruluğunun en sık görülen nedenleri arasındadır. Bilgisayarda çalışma yaparken, farkında olsak da olmasak da göz kırpma sayısı ciddi oranda azalır. Göz kırpma sıklığının azaltılması gözün nemlenmesini engeller ve göz kuruluğuna neden olur. Gün içerisinde belirli aralıklarla gözlerin dinlenmesi semptomların hafifletilmesi açısından son derece önemlidir.
* Sjögren sendromu:
Sjögren sendromu, lenfosit adı verilen beyaz kan hücrelerinin ekzokrin bezlerine saldırmasıyla ortaya çıkan otoimmün bir hastalıktır. Lenfositler tarafından bezlere verilen hasar, gözyaşı üretimini azaltır ve göz kuruluğuna neden olur.
* Göz kapağı iltihabı:
Blefarit olarak da adlandırılan göz kapağı iltihabı, kirpiklerin iç ve dış kısmında yer alan yağ bezlerinin tıkanması ve iltihaplanmasıyla ortaya çıkan bir hastalık olarak bilinmektedir. Göz kapağı iltihabına genellikle göz kuruluğu eşlik eder. Göz kapağı iltihabını tedavi etmek genellikle göz kuruluğu semptomlarını da hafifletir.
* Yetersiz su tüketimi:
Özellikle yaz aylarında hava sıcaklığının artmasıyla birlikte gözyaşları daha hızlı buharlaşır. Göz kuruluğu semptomları, gün içinde yeterince su tüketerek genellikle hafifler veya tamamen ortadan kalkar.
* İklim koşulları:
Rüzgarın çok sert estiği soğuk iklimlerde göz kuruluğu insidansı daha fazladır. Rüzgara düzenli maruz kalma, gözyaşlarının hızla buharlaşmasına neden olur. Bu kronik göz kuruluğuna neden olur.
* Lens:
Göz kurululuğu için en önemli risk faktörlerinden biri kontakt lenslerin yanlış kullanımıdır. Bazı lensler korneaya gelen oksijeni engelleyebilir. Korneaya yeterince ulaşamayan oksijen, gözyaşı bileşeninde bulunan yağ miktarının azalmasına neden olur. Sonuç olarak, göz kuruluğu oluşur. Son yıllarda oksijen geçirgenliği daha yüksek lenslerin üretimi ile bu durumun daha az yaygın olduğu sıklıkla söylenmektedir. Yanlış lens kullanımından dolayı göz kuruluğu yaşıyorsanız, doktorunuz gerekli muayenelerden sonra size en uygun lens tipine karar verecektir.
Göz kuruluğu belirti ve semptomları nelerdir?
Göz kuruluğu; göz içinde yanma, batma ve kaşıntı ile karakterize bir hastalıktır. Belirtiler; çevresel faktörler, yaş ve nadiren cinsiyet olarak bilinmektedir. Göz kuruluğunun en yaygın görülen belirtileri şunlardır:
* Işık hassaslığı
* Bulanık görme
* Kontakt lens kullanırken rahatsızlık
* Göz kapaklarının birbirine yapışması
* Göz kızarıklığı
* Göze kum gibi yabancı cisim kaçma hissi
* Tahriş nedeniyle gözlerin sık sulanması.
Göz kuruluğu nasıl teşhis edilir?
Göz kuruluğu tanısı için hastanın semptomları ve klinik bulguları kapsamlı bir şekilde değerlendirilir. Hastanın klinik bulgularından önce, semptomları sıralamak için çeşitli anketler aracılığıyla veriler toplanır. Semptom anketleri arasında en yaygın olarak kullanılan anket Oküler Yüzey Hastalığı İndeksi olarak adlandırılır. Ardından, göz kapağı yapısı ve göz kırpma dinamikleri dahil olmak üzere gözün dış yapısı incelenir. Göz muayenesinden sonra göz kuruluğu teşhisi için bazı testler de kullanılabilir. Göz kuruluğu tanısında yaygın olarak kullanılan testler şunlardır:
* Schirmer Testi
* Gözyaşı Filmi Kırılma Süresi
* Floresein
* Lissamine Green ve Rose Bengal
* Impresyon Sitolojisi
Bu testler gözyaşı miktarını ve kalitesini bilmek için yapılır. Göz kuruluğu teşhisi için bu testlerin hepsi uygulanmaz. Doktorlar, hastaların semptomlarını değerlendirerek hangi testi uygulayacaklarına karar verirler. Test sonuçları ile uyumlu olarak hastaya göz kuruluğu teşhisi konulursa tedavi seçenekleri değerlendirilmeye başlanır.
Göz kuruluğu nasıl tedavi edilir?
Göz kuruluğu tedavisinde temel amaç; gözdeki hasarı onarmak, semptomları hafifletmek ve gözü eski sağlığına kavuşturmak. Yapay gözyaşı damlaları genellikle tıbbi tedavinin ana hattıdır. Kuru göz tedavisi için jeller ve damlalar da dahil olmak üzere birçok suni gözyaşı seçeneği vardır. Enfeksiyondan kaynaklanan kuru göz vakalarında antibiyotik solüsyonların kullanılması gerekebilir. Son olarak, çok nadir de olsa medikal ve punktal tedavi yöntemlerinin yeterli olmadığı durumlarda göz kuruluğu hastalıklarında cerrahi müdahale ile tedavi edilir.
Göz kuruluğu nasıl önlenebilir?
Göz kuruluğu insanların günlük yaşamını etkileyen ciddi bir sağlık sorunudur. Yaşam tarzındaki küçük değişikliklerle semptomları hafifletmek mümkündür. Bu kapsamda alınması gereken önlemler şu şekilde sıralanabilir:
* Ofiste veya evde uzun süre klima kullanmaktan kaçının. Kapalı alanlar düzenli olarak havalandırılmalı ve bu nedenle odanın nem dengesi sağlanmalıdır.
* İşiniz tüm gün bilgisayar kullanmayı gerektiriyorsa, gözler sık sık dinlenmelidir.
* Su tüketimi genel sağlık ve göz sağlığı için son derece önemlidir. Yeterli miktarda su tüketilmelidir, günde en az 8 bardak olmalıdır.
* Rüzgarlı ve güneşli havalarda güneş gözlüğü kullanılmalıdır.
* Sigara dumanına uzun süre maruz kalmak göz kuruluğu tehlikesini artırır. Bu nedenle sigara tüketimi sınırlandırılmalıdır.
* Kontakt lens kullanma talimatına uygun olarak kullanılmalıdır. Özellikle karanlıkta lensleri çıkarmadan uyumak şikayetlerin artmasına neden olur.
* Göz kuruluğuna sıklıkla başka göz hastalıkları da eşlik eder. Bu nedenle düzenli olarak göz muayenesi yapılmalıdır.
Göz kuruluğu olması durumunda hangi bölümden randevu alınır?
Göz kuruluğu şikayetleri kendiliğinden geçmiyorsa ve kişinin hayatını etkiliyorsa tedavisi için hastanelerin Göz Hastalıkları bölümünden randevu alınması en uygunu olacaktır.
Yazının Kaynakları:
