Kasık fıtığı nedir?

Kasık fıtığı, en sık görülen karın duvarı fıtığıdır ve kasık bölgesinde oluşur. Erkeklerde kadınlara oranla yaklaşık 3 kat daha sık görülen kasık fıtığı, tüm fıtık türlerinin %80'ini oluşturmaktadır. Karın duvarındaki bir kusur veya yırtık yoluyla karın içi dokuların anormal şekilde kastan çıkıntı yaparak ciltte şişmeye neden olmasıdır.

Fıtık, yeni doğan bebeklerden yaşlılara kadar her yaşta ve cinsiyette görülebilen bir hastalıktır. Fıtığın görüldüğü alanlar daha çok kas duvarının zayıf olduğu yerlerdir. Fıtıkta, karın içi organlarından birinin, çoğunlukla bağırsağın bir parçasının, kasık kısmındaki periton duvarının zayıf bir kısmından deri altından dışarı çıkmasıdır. Ayakta dururken, hapşırırken, öksürürken, ıkınma sırasında artan karın içi basıncı nedeniyle kasık bölgesinde görülen fıtık, kişi yatınca görünmez hale gelebilir. Ancak tedavi edilmezse fıtık genişler ve şişlik artar. Beslenme ve diyet, egzersiz veya ilaç yardımı ile zamanla kendi kendine iyileşmez. Toplumda yaklaşık olarak her 10 erkekten birinde görülen kasık fıtığının direkt fıtık, indirekt fıtık ve femur fıtığı olmak üzere üç çeşidi vardır. Kadınlarda da görülebilmekle beraber erkeklerde daha sık saptanmaktadır:

* Direkt Kasık Fıtığı: Fıtık direkt karın duvarından çıkarak oluşmaktadır ve %40 oranında bilateraldir. İleri yaşlarda kasların zayıflaması sonucu görülür. Yarım ay şeklindedir ve çok büyük değildir. Kasık kanalından çıkmaz ve elle karın içine itilebilir. Genellikle ayakta dururken veya karın üzerindeki baskıyı artıran hareketlerle ortaya çıkar. Fıtık tedavi edilmezse skrotuma inebilir.

* İndirekt Kasık Fıtığı: En sık görülen kasık fıtığı olan dolaylı yani indirekt fıtık, canalis inguinalisin içinden çıkmaktadır. Erkeklerde kadınlara göre 10 kat daha sık görülür. Doğuştan gelen bir oluşumdur ve başta gençler olmak üzere her yaş grubunda görülebilir. Genellikle tek taraflı olan fıtık, çok büyük olabilir ve direkt kasık fıtığında olduğu gibi doğrudan skrotuma inebilir.

* Femur Fıtığı yani Femoral Herni: Kadınlarda en sık görülen fıtık türüdür. Kasık bölgesindeki ve bacağa giden damarların çoğu femoral halka adı verilen dar ve yaklaşık 2 cm uzunluğunda bir açıklıktan geçer. Bu bölgede oluşan fıtıklara femoral fıtık denir. Hamilelik ve fiziksel eforun bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır.

Kasık fıtığı neden olur?

Kalıtsal nedenler, kollajen sentezinin azalması, bağ dokularının zayıflaması, yaşlılık, aşırı kilo kaybı veya kilo alımı, iş, kabızlık, ıkınma, kronik öksürük, idrar zorluğu, hamilelik, travmalar, karın içindeki tümörler fıtık oluşumuna neden olabilir. Bunun yanında kasık fıtığı konjenital yani doğuştan gelen bir durum olarak da ortaya çıkabilmektedir. Fıtık oluşumuna neden olan diğer faktörler ise şu şekildedir:

* Kronik akciğer hastalıkları

* Kronik kabızlık

* Prostat hastalıkları

* Genetik faktörler

* Daha önce fıtık ameliyatı geçirmiş olmak

* Sigara içmek

* Aşırı egzersiz.

Kasık fıtığı belirti ve semptomları nelerdir?

Bazı fıtıklar rutin kontroller sırasında fark edilir ve herhangi bir şikayete neden olmaz. Kasık fıtıkları herhangi bir akut semptom göstermese de genellikle kasık bölgesinde şişlik veya ağrı ile karakterizedir. Bu yumuşak ve sıkışabilen şişlikler karın içi basıncı arttığında ortaya çıkar ve kişi yatınca kaybolur. Ayrıca şişlikte yanma hissi de olabilmektedir.

Kasık fıtığı nasıl teşhis edilir?

Çalışma sırasında baskı, rahatsızlık ve ağrı hissedilir. Bazı tiplerde fıtık skrotuma iner ve bu bölgede şişlik görülür. Çoğu zaman tanı fizik muayene ile konsa da bazı durumlarda hekim tarafından kasık ultrasonu istenir.

Kasık fıtığı, oluşumunda rol oynayan iç organların sarkması ve sıkışması sonucu hayatı tehdit eden boyutlara ulaşabilir. Bu risk genellikle fıtığın boğulmasından yani aşırı sıkışmasından kaynaklanır. Başlangıçta yumuşak olan kubbe şeklindeki çıkıntı gergin, ağrılı hale gelir ve yatarken küçülmez. Sıkışan organa yeterli kan sağlanamadığı için kangren oluşumuna, perforasyona veya karın içi zarı iltihabı olarak adlandırılan peritonite neden olabilir. Boğulmuş bir fıtık, acilen ameliyat edilmesi gereken bir durumdur.

Kasık fıtığı nasıl tedavi edilir?

Kasık fıtığı için ilaç tedavisi yoktur ve tek tedavi yöntemi ameliyattır. Ancak fizyolojisi ameliyat edilemeyen kişiler ve yaşlı hastalar nadiren doktor tavsiyesi doğrultusunda kasık bağlarını kullanabilirler. Kasık bağı bacakların hareketlerini kısıtlar ve fıtık üzerinde tampon oluşturarak fıtığın ilerlemesini engeller. Ancak kasık bağı kesin bir çözüm değildir ve bazı durumlarda fıtığın boğulmasına yani sıkışmasına engel olamaz ve bu durum risk oluşturur. Bu nedenle mümkünse ameliyat tercih edilmelidir. Fıtık ameliyatının amacı, fıtığı karın içine yerleştirmek, kese oluşumunu ortadan kaldırmak, fıtığın dışarı çıkmasına neden olan boşluğu kapatmak ve tekrarını önlemek için karın duvarındaki kusuru onarmaktır.

Kasık fıtığı ameliyatı nasıl gerçekleşir?

Karın duvarı içindeki yırtık, doğal seyrinde küçülmek ve iyileşmek yerine büyüme eğilimindedir. Bu nedenle fıtık teşhisi konan kişilerin vakit kaybetmeden ameliyat edilmesi önerilir. Fıtık az ise genellikle lokal anestezi tercih edilir, ancak çoğu zaman genel anestezi altında daha kolaylıkla ameliyat edilir. Açık veya laparoskopik olarak adlandırılan kapalı cerrahi yöntemlerle ameliyat edilen olan kasık fıtıkları, açık yöntem uygulandığında kasık bölgesinde yaklaşık 5 ila 6 cm. uzatılmış bir kesi ile yapılır. Laparoskopik cerrahide 3 küçük kesi yapılır ve bu deliklerden birinden sokulan kamera ile operasyon gerçekleştirilir. Her iki ameliyatta da fıtıklı bölgedeki organlar karın içine alındıktan sonra tekrar fıtık oluşumunu önlemek için kas ile periton arasına mesh denilen bir yama yerleştirilir. Mesh vücut tarafından kabul edilir ve hiçbir yan etkisi yoktur. Her iki ameliyat türünde de işlem aynı olsa da kapalı ameliyat açık ameliyata göre daha kolay ve daha az ağrılıdır. Ancak bazı durumlarda; prostat ameliyatı öyküsü olanlarda, sıkışmış ve boğulmuş fıtıklarda veya çok büyük fıtıklarda kapalı ameliyat yapılmaz. Operasyondan yaklaşık 8 saat sonra hasta ayağa kalkabilir. Diyet programı yoktur ve kişi kendini iyi hissettiği anda işe başlayabilir. Hastalar evde bir buçuk ay ağırlık kaldırmamalı, egzersize aynı süre ara vermeli, düzenli ve dengeli beslenerek kilolarını kontrol altında tutmalıdırlar.

Kasık fıtığından şüphelenilmesi durumunda hangi bölümden randevu alınır?

Yukarıda belirttiğimiz sebeplerden dolayı kasık fıtığından şüpheleniyorsanız hastanelerin Genel Cerrahi bölümünden randevu alabilirsiniz.

Yazının kaynakları

Mayo Clinic(2021). Inguinal hernia. Erişim tarihi Eylül 25, 2022.

Cleveland Clinic(2022). Inguinal Hernia (Groin Hernia). Erişim tarihi Eylül 25, 2022.