Kıl kurdu nedir?

Kıl kurdu çok yaygın bir bağırsak paraziti olarak bilinmektedir. Kıl kurdundan kaynaklanan hastalığa tıp literatüründe enterobiasis denmektedir. Enfeksiyon, okul çağındaki çocuklarda daha yaygındır ve mikroskobik yumurtalar yoluyla çocuklar arasında yayılır. Tedavi ağızdan alınan ilaçlarla vücuttaki parazitlerin öldürülmesini ve pijama, nevresim ve iç çamaşırların iyice yıkanmasını içermektedir. En iyi sonuç için tüm aileye veya beraber yaşayan kişilere gerekli teşhis yöntemleri uygulanmalıdır. Kıl kurdu, hayatta kalmak ve üremek için insan bedeni kullanır ve hayvanlara bulaşmamaktadır.

Kıl kurdu, ince uzun kurda benzeyen parazitlerin sebebiyet verdiği bir bağırsak enfeksiyonudur. Özellikle okul çağındaki çocuklar olmak üzere her yıl milyonlarca insanı etkileyen yaygın bir enfeksiyondur. Yetişkin solucanlar yaklaşık 5 ila 10 milimetre uzunluğunda, beyaz veya krem renklidir. Küçük iplikler gibi görünen bu solucanlar 6 haftaya kadar yaşayabilir. Yumurtaları gözle görülemeyecek kadar küçüktür.

Kıl kurdu neden olur?

Parazitlerin yumurtalarının kazara yutulması veya solunması bulaşıcı bir enfeksiyona neden olmaktadır. Genellikle yiyecek, içecek veya mikroskobik yumurta içeren parmaklarla ağız içine taşınır. Yutulan yumurtalardan çıkan larvalar, ince bağırsakta birkaç hafta içinde yetişkin solucanlar haline gelir ve daha sonra kalın bağırsağa yerleşir. Kıl kurdu yumurtaları genellikle kirli ellerde, yüzeylerde ve nesnelerde bulunur. Kıl kurdu yumurtalarının sıklıkla bulunduğu yerler ve nesneler şunlardır:

* Yatak örtüsü

* Havlu

* Giyim (özellikle iç giyim ve pijama)

* Tuvaletler

* Banyo içindeki yüzeyler

* Yiyecekler

* Gözlük

* Yemek kapları

* Oyuncaklar

* Mutfak tezgahı

* Okullardaki sıralar

* Kum havuzu

Vücuttaki dişi kurtçuklar, yumurtalar vücuda alındıktan 1-2 ay sonra yumurtalarını bırakmak için anal bölgeye ulaşırlar. Bu durum genellikle rektum içinde şiddetli kaşıntıya neden olur. Kişi anüs bölgesini kaşıdığında kıl kurdu yumurtaları parmaklarına yapışır ve tırnaklarının alt kısmına yerleşir. Daha sonra oyuncaklar, yatak takımları veya klozet kapakları gibi diğer yüzeylere aktarılır. Genellikle kontamine parmaklardan yiyeceklere, sıvılara, giysilere veya diğerlerine taşınır. Kıl kurdu yumurtaları çeşitli yüzeylerde 2 ila üç hafta yaşayabilir. Evdeki evcil hayvanlardan kıl kurdu bulaşıp bulaşmayacağını soran kişiler, bu kurtların hayvanlardan bulaşmadığını bilmelidir.

Kıl kurdu enfeksiyonu için risk faktörleri şunlardır:

* Çocuklar: Kıl kurdu enfeksiyonu 5-10 yaş arası çocuklarda daha sık görülür. Mikroskobik yumurtalarla diğer akrabalara, bakıcılara ve kolej veya çocuk bakım merkezlerindeki diğer çocuklara kolayca yayılabilir. Kıl kurdu enfeksiyonları 2 yaşından küçük çocuklarda nadirdir.

* Kalabalık alanlarda yaşamak: Huzurevleri ve çocuk esirgeme kurumları gibi kalabalık yerlerde yaşayan kişilerde kıl kurdu enfeksiyonlarına yakalanma riski daha yüksektir.

Kıl kurdu belirti ve semptomları nelerdir?

Kıl kurdu enfeksiyonunun belirtileri şunlardır:

* Anüs veya vajina bölgesinde kaşıntı: Geceleri sizi uyandıracak kadar şiddetli hale gelebilir.

* Uykusuzluk, huzursuzluk ve rahatsızlık

* Aralıklı karın ağrısı ve mide bulantısı.

Bu semptomlar nispeten nadir olmakla birlikte, bağırsakta çok sayıda solucan varsa yaşanacaktır.

En sık görülen semptomlar makat çevresinde kaşıntı ve uyku sırasında huzursuzluktur. Kaşıntı genellikle geceleri daha kötüdür çünkü kurtlar geceleri yumurtlamak için anüse doğru hareket eder. Ayrıca vajinaya yayılabilir ve vajinal akıntıya neden olabilir. Kaşıma sonucu ciltte açık bir yara oluşursa bakteriyel cilt enfeksiyonu da gelişebilir. Bunun dışında kıl kurdu enfeksiyonu herhangi bir belirti veya şikayete neden olmadan da sessizce ilerleyebilmektedir.

Kıl kurdu zararları nelerdir?

Tipik kıl kurdu enfeksiyonları ciddi sorunlara neden olmaz. Nadir durumlarda, ağır istilalar kadın üreme organlarının enfeksiyonlarına neden olabilir. Parazit anal bölgeden vajinaya, oradan da ‌‌ uterus, fallop tüpleri ve ‌ pelvik organların etrafına gidebilir. Bu vajina enfeksiyonu ‌ ve ‌ rahim zarı iltihabı gibi sorunlara neden olabilmektedir. Nadir olmasına rağmen, kıl kurdu enfeksiyonunun diğer komplikasyonları şunları içerebilir:

* İdrar yolu enfeksiyonları: İdrar yolu enfeksiyonları, ağır kıl kurdu enfestasyonu olan kadınlarda daha sık görülür. Solucan ayrıca mesaneye giderek sistite neden olabilir.

* Kilo kaybı: Enfeksiyon şiddetliyse, parazit vücut için gerekli besinleri emebilir ve kilo kaybına neden olabilir.

*Karın boşluğu ve üreme organları içinde enfeksiyon: Kıl kurtları kadınlarda karın boşluğunda anal bölgeden vajinaya, rahime, fallop tüplerine ve bu organların çevresine giderek vajinit ve endometrit gibi enfeksiyonlara neden olabilir.

* Apandisit: Kıl kurdunun apandisite göç ederek apandisite neden olduğu durumlar vardır.

* Cilt enfeksiyonu. Şiddetli kaşıntı ciltte yoğun çiziklere ve yaralara neden olarak enfeksiyon tehlikesini artırır.

Kıl kurdu nasıl önlenir?

Kıl kurdu yumurtaları oyuncaklar, musluklar, yatak takımları ve klozet kapakları gibi yakın yüzeyleri tutabilir ve burada iki haftaya kadar hayatta kalabilirler. Bu nedenle düzenli yüzey temizliği parazitin yayılmasını önler. Kıl kurdu yumurtalarının yayılmasını veya enfeksiyonun tekrarlanmasını önlemeye yardımcı olacak yöntemler şunlardır:

* Sabahları anal bölgenin temizlenmesi: Dişi kıl kurtları gece anal bölgeye yumurtalarını bıraktıklarından sabahları anüs ve çevresini yıkamak vücuttaki yumurta sayısını azaltmaya yardımcı olabilir. Küvette banyo yapmak yerine duş almak banyo suyundan yeniden bulaşmayı önlemeye yardımcı olabilir.

* Günlük çamaşır ve çarşaf değişimi: Yumurtalardan kurtulmak için bu önlem şarttır.

* Çamaşırları sıcak suyla yıkamak: Kıl kurdu yumurtalarını öldürmek için, bulaş olan çarşafları, gecelikleri, iç çamaşırları, lifleri ve havluları yıkamak gerekir.

* Kaşımaktan kaçınmak: Anal bölgeyi kaşımaktan kesinlikle kaçınmalısınız. Ayrıca çocukların tırnaklarını kısa kesmek tırnakların altında yumurta birikmesini de azaltacaktır.

* Sık sık el yıkamak: Tuvaletten sonra eller mutlaka yıkanmalıdır.

Kıl kurdu nasıl tedavi edilir?

Kıl kurdu, kolayca tedavi edilebilen bir enfeksiyon türüdür. Tedavi yeniden enfeksiyonu önlemeye odaklanır. Kesin sonuçlar için ailenin tüm üyeleri tedavi edilmelidir. Tedavi genellikle iki şekilde yapılır:

* 6 haftalık sıkı bir hijyen programı

* İlaç

Tedavide ilaç kullanılacaksa bu ilaçlar evdeki herkese reçete edilmelidir. Çünkü söylendiği üzere aile bireyleri arasında bulaşma tehlikesi yüksektir. Bu nedenle, herhangi bir semptom olmasa da, evden birine kıl kurdu teşhisi konduğunda, diğerleri için de dikkatli olmak gerekmektedir.

Kıl kurdundan şüphelenilmesi durumunda hangi bölümden randevu alınır?

Kıl kurdundan şüphelenilmesi durumunda hastanelerin Aile hekiminden ya da Enfeksiyon Hastalıkları Polikliniği'nden randevu almak en doğrusudur.

Yazının kaynakları

• Mayo Clinic(2022). Pinworm infection. Erişim tarihi Eylül 22, 2022.
• Cleveland Clinic(2019). Pinworms. Erişim tarihi Eylül 22, 2022.