Karaciğer Yağlanması Nedir?
Karaciğer yağlanması, bir diğer ismi ile hepatik steatoz, karaciğerde bulunan hücrelerinde gereğinden çok daha fazla yağ depolaması ve biriktirmesi durumunda oluşur. Normal şartlarda karaciğerde bulunması gereken yağ miktarı düşüktür. Bu miktarda bir artış olması durumunda birçok sağlık problemi ortaya çıkabilmektedir. Vücudun en büyük ikinci organı olan karaciğer, vücuda giren besinlerin işlenmesine yardım etmektedir. Bunun yanında kanda bulunan zararları maddeleri süzer ve kanı temizler. Karaciğerdeki yağ oranının artması durumunda iltihaplar oluşabilmekte ve durum git gide ağırlaşabilmektedir. Karaciğerde yaşanan iltihaplanma çok daha ağır vakalarda karaciğer yetmezliğine kadar ilerleyebilir. Bu yazımızda sizler için karaciğer yağlanması ile ilgili önemli soruların cevaplarını bir araya getirdik. Yazının devamında karaciğer yağlanmasının nedenleri, belirti ve semptomları, teşhis ve tedavi yöntemleri ile alakalı birçok bilgi bulabilirsiniz.
Karaciğer yağlanması neden olur?
Karaciğer yağlanmasının ana sebebi, vücudun fazla yağ üretmesi ve ürettiği bu yağı yeterince metabolize edememesidir. Bu fazla yağ karaciğer hücrelerinde depolanır. Bunun sonucunda birçok karaciğer hastalığı meydana gelebilir. Karaciğer yağlanmasının iki türü bulunmaktadır. Bunlardan ilki alkole bağlı karaciğer yağlanması hastalığı, yani AFLD’ dir. Adından anlaşılacağı üzere kişi çok fazla alkol tükettiğinde gelişir. NAFLD ise alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanmasıdır. Alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanmasının genel sebepleri obezite, yüksek kan şekeri, insülin direnci ve trigliseritlerdir. Bunlar dışında da bazı faktörler karaciğer yağlanmasına sebep olabilmektedirler. Bu sebeplerden bazılarını aşağıda sizler için sıraladık.
- Gebelik
- Hızlı kilo verme
- Hepatit C
- Bazı enfeksiyon türleri
- Bazı ilaçları yan etkileri
- Bazı toksinlere maruz kalma
- Genetik faktörler
Karaciğer yağlanmasının belirti ve semptomları nelerdir?
Çoğu vakada karaciğer yağlanmasının bir belirti veya semptomu gözlemlenmez. Bazı durumlarda karnın sağ üst tarafında gerçekleşen şiddetli bir ağrı, karaciğer yağlanmasını işaret ediyor olabilir. Bunun dışında karaciğer yağlanmasının sebep olduğu Siroz gibi ciddi karaciğer hastalıklarının bazı belirti ve semptomları bulunmaktadır. Bunlardan bazılarını aşağıda sizler için bir araya getirdik.
- Aşırı yorgunluk
- Kaşıntı
- Kaşıntıya bağlı kızarıklıklar
- Pullanma
- İştah kaybı
- Kilo kaybı
- Yorgunluk
- Burun kanaması
- Ciltte ve gözlerde sararma
- Karın ağrısı ve şişmesi
- Bacakların şişmesi
- Erkeklerde meme büyümesi
- Kafa karışıklığı
Karaciğer yağlanması nasıl teşhis edilir?
Yukarıda sıraladığımız belirti ve semptomların herhangi birinin varlığı durumunda kişi derhal uzman doktora başvurur. Doktor ilk olarak ailede karaciğer hastalığı olup olmadığını anlamak için birkaç soru sorar. Bunun ardından hastaya, alkol tüketimi ve diğer sağlık problemleri ile alakalı sorular yöneltir. Fiziki muayene bir sonraki adımdır. Muayene sırasında doktor palpasyon yapıp karın bölgesin bastırabilir. Bu yöntem sayesinde, karaciğerde bir iltihaplanma veya büyüme olup olmadığını hissedebilir. Fakat belirtmek gerekir ki, karaciğer büyümesi tek başına karaciğer iltihaplanması anlamına gelmeyebilir. Bu sebeple doktorun dikkatini çeken bir şey varsa, ek testler uygulanabilir. Alanin aminotransferaz (ALT) ve aspartat aminotreansferaz (AST) testleri sayesinde karaciğer enzimlerinin kontrolü sağlanır. Bunun sonucunda uzman doktor kesin teşhisi koyabilir. Karaciğer enzim değerlerinde gözlemlenen bir yükseklik sonucunda bazı ek testlere başvurulabilir. Bunlardan bazıları sırasıyla Ultrason muayenesi, Bilgisayarlı Tomografi, ya da Manyetik Rezonans Taraması testleridir. Tüm bunların yanı sıra elastografi veya Fibroscan testleri de uygulanabilir. Bu testler, karaciğer üzerinde bulunan yara izlerini kontrol etme amacıyla yapılır. Hastalığın teşhisinin ardından seviyesini anlamak amacıyla karaciğer biyopsisi yapılabilir. Bu işlemde karaciğerden bir doku örneği alınır ve incelenir.
Karaciğer yağlanması nasıl tedavi edilir?
Maalesef karaciğer yağlanmasını tedavi eden herhangi bir ilaç bulunmamaktadır. Çoğu vakada yaşam tarzında gidilen değişiklikler hastalığın seyrini tersine çevirebilmektedir. Karaciğer yağlanmasının türüne bağlı olarak doktor birkaç öneride bulunabilir. Örneğin fazla alkol tüketen hastaların alkol kullanımında bir sınırlamaya gitmesi gerekebilir. Kilo verme ve beslenme tarzında değişikliğe gitme diğer yöntemlerdir. Beslenme şekli az kalorili, doymuş ve trans yağların olabildiğince düşük olduğu bir beslenme şekline çevrilmelidir. Bunların yanında düzenli egzersizler de tedavinin önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Karaciğer yağlanmasının oluşturduğu komplikasyonlar mevcutsa, ek tedavilere başvurulabilir.
Karaciğer yağlanmasının evreleri nelerdir?
Eğer karaciğer yağlanmasının sebebi alkol tüketimi değilse, bu tür karaciğer yağlanmasının 4 evresi bulunmaktadır. Bu evreleri açıklamaları ile birlikte aşağıda bulabilirsiniz.
- 1. Evre: 1. Evre, karaciğerde yağlanmanın başlangıcıdır. Organda fazladan yağ bulunmaktadır fakat henüz hasar verecek düzeyde değildir.
- 2. Evre: Bu evre Alkole Bağlı Olmayan Steatohepatit olarak da adlandırılır. Yağlanmaya bağlı olarak hasar başlayabilir.
- 3. Evre: Karaciğer yağlanmasının ilerlemesi ve organın dokularının sertleşip bağ dokulara dönüşmesi, 3. evre olarak tanımlanır. Bu evre artık organda kesin olarak hasar başlamıştır.
- 4. Evre: 4. Evre karaciğer yağlanmasının son evresidir. Bir diğer adıyla Siroz evresidir.
Karaciğer yağlanması nasıl önlenir?
Günümüz dünyasında karaciğer yağlanması sıklıkla gözlemlenen bir hastalıktır. Sonuçları ciddi olabilen bu hastalığı önleme yolları bulunmaktadır. Bunlardan bazılarını aşağıda sizler için bir araya getirdik.
- Hareketli bir yaşam stili
- İdeal kiloyu koruma
- Doymuş ve trans yağ kullanmama
- İşlenmiş ürünlerden uzak durma
- Rafine şeker ve şekerli içecek tüketimini sınırlama
- Alkol tüketimini sınırlama ya da sonlandırma
Karaciğer yağlanması için hangi bölüme başvurulur?
Yukarıdaki belirti ve semptomlardan herhangi birinin gözlemlenmesi sonucunda kişi derhal uzman doktora başvurmalıdır. Karaciğer yağlanması için hastanelerin Dahiliye yani İç hastalıkları bölümlerine başvurabilirler.
Yazının kaynakları
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15831-fatty-liver-disease
