Menopoz

Menopoz

Menopoz nedir?

Menopoz dönemi hayatın dönemlerinden biridir ve oldukça normaldir. Bu dönemde yumurtalıklarda bulunan folikül miktarında bir azalma yaşanır ve buna paralel olarak östrojen üretiminde de bir azalma yaşanır. Bu zamanla östrojen üretiminde kesilmeye kadar gider ve yumurtalıklarda küçülme yaşanır. Bunun sonucunda da adet döngüsü biter ve üreme süreci sona erer. Menopoz basitçe yumurtalık aktivitesinin bitmesi ile adet döngüsünün sona ermesidir. Kadınlar genellikle menopoz döneminde 45-55 yaş aralığında girerler. 

Menopoz dönemleri nelerdir?

Dünya Sağlık Örgütüne göre menopoz üç döneme ayrılır. Aşağıda bu üç dönemi açıklamaları ile birlikte bulabilirsiniz. 

  • Premenopozal dönemi: Bu dönemde ilk belirtiler görülmeye başlar. Premenopozal dönemi, belirtilerin fark edildiği andan menopoza kadar olan süreyi içerir. Bu dönemde yumurtalıklarda folikül aktivitesinde yavaşlama gözlenir. Adet döngüsünde düzensizleşme fark edilir. 
  • Menopoz: Menopoz, görülen son âdet kanamasıdır. 
  • Postmenopoz dönemi: Postmenopoz dönemi, menopoz ile yaşlılık dönemi arasındaki 6-8 yıllık süredir. Postmenopoz olunabilmesi için en az 12 aydır adet görülmemesi gerekmektedir. 

Premenopozal dönem belirti ve semptomları nelerdir?

Kadınlar, premenopozal dönemde belli başlı değişimler geçirmektedirler. Premenopozal dönemin bazı belirti ve semptomları bulunmaktadır. Bunları sizler için aşağıda bir araya getirdik. 

  • Adet döngüsünde düzensizlikler
  • Yumurtlamada azalma
  • Ateş basma hissi
  • Aşırı terleme
  • Depresyon
  • Uyku sorunları
  • Gerginlik
  • Sinirlilik
  • İştahta artış
  • Konsantre olmada güçlük yaşama
  • Yüz bölgesinde kızarmalar
  • Nabızda artış
  • Baş dönmesi
  • Baş ağrısı
  • Sıcak basma
  • Özgüvende düşüş
  • Unutkanlık
  • Dikkatsizlik
  • Yorgun hissetme
  • Cinsel istekte azalma

Menopoz oluşum biçimleri nelerdir?

Menopoz, oluşum biçimi açısından farklı şekilde sınıflandırılmaktadır. Bugün üç tür menopoz bulunmaktadır. Bunları aşağıda açıklamaları ile birlikte sıraladık.

  • Doğal menopoz
  • Erken menopoz: Erken menopoz, yaşında önce başlayan menopoza denir. Erken menopozun birden farklı sebebi olabilir. Bunlardan bazıları; otoimmün hastalıkları, radyoterapi, enfeksiyonlar, kürtaj ve düşükler, aşırı kilo, hipotiroidizmdir. 
  • Cerrahi menopoz: Kadınların geçirdiği bazı operasyonlar, menopozun olması gerekenden erken yaşanmasına sebep olabilir. Bunlardan biri kadının yumurtalıklarının ameliyat ile alınmasıdır. Yumurtalıkların alınması sonucunda adet kesilir ve ardından menopoz gelişir. 

Menopoza girmeyi etkileyen faktörler nelerdir?

Menopoza girmeyi etkileyebilen birbirinden farklı sebepler bulunmaktadır. Bunlardan bazılarını aşağıda sıraladık. 

  • Genetik faktörler: Genetik faktörler kadınların menopoz sürecini etkileyebilir. Örneğin bir ailedeki kadınlar benzer yaşlarda menopoza girebilirler. 
  • Genital faktörler: Araştırmalara göre, adet görmede düzensizlik yaşayan kadınlar, düzensizlik yaşamayanlara göre menopoza daha erken girmektedir. 
  • Psikolojik faktörler: Travma yaşamış kadınların menopoza daha hızlı ve erken girdikleri gözlemlenmiştir. 
  • Fiziksel ve çevresel faktörler: Soğuk iklimlerde yaşayan kadınların daha erken menopoza girdiği fark edilmiştir. Ayrıca kırsal bölgelerde yaşayan kadınlarda erken menopoza girebilmektedir.  
  • Genel sağlık durumu: Bazı ağır hastalıklar, genetik bozukluklar ve enfeksiyonlar, erken menopoza sebebiyet verebilmektedir. 

Menopoz sonrasında gözlemlenen belirti ve semptomlar nelerdir?

Premenopozal dönemde görülen belirti ve semptomlar varlıklarını menopoz sonrasında da devam ettirirler. Bunlar dışında belli başlı belirti ve semptomlar da görülmektedir. Bunları aşağıda bulabilirsiniz. 

  • Genital organlarda atrofi: Bir diğer adıyla genital organlarda küçülme, uzun süren östrojen azlığından sonra görülebilir. Bunun sonucunda ise idrar kaçırma, rahimde sarkma, idrar kesesinde sarkma ya da makatta sarkma yaşanabilir. 
  • Deride yaşanan değişimler: Östrojen reseptörler deride, saç köklerinde ve ter bezlerinde bulunmaktadır. Menopoz sonra süreçte deri incelmesi ve kolajen miktarında azalma oluşur. Bunun sonucunda da saç ve kıl miktarında azalma olur, ciltte kuruma ve esneklik kaybı yaşanır. Menopoz sonrasında yaraların iyileşme süresinin de uzadığı fark edilmiştir. 
  • Ağız ile ilgili değişimler: Menopoz döneminde ve sonrasında ağızda kuruma, kötü tat ve diş eti hastalıkları yaşanabilir. 
  • Kalp hastalıkları: Menopozla beraber kalp hastalıkları riski artmaktadır. Bunun sebebi östrojenin, kroner kalp hastalıkları riskini azaltmasıdır. Menopozla bu hormonda yaşanan düşüş ve kesilme, bu riskleri arttırır. 
  • Osteoporoz: Osteoporoz, menopoz sonrasında yaşanabilen bir durumdur. Kemik mineral yoğunluğunda azalma yaşanması ile birlikte kırık oluşumu ya da kolay kırılma yaşanabilir. Menopoz sonrasında kadınlar her yıl kemik kitlelerinde belli bir oranda kayıp yaşarlar. 
  • Kilo alma: Menopoz sonrasında metabolizmanın yavaşlaması, kadınları hızlı bir biçimde kilo almasına sebep olur. 

Menopoz nasıl teşhis edilir?

Menopozda erken teşhis çok önemlidir. Erken tanı erken tedavi demektir. Bu sebeple, belirti ve semptomların herhangi birinin varlığında derhal doktora başvurmak gerekir. Doktora başvurulduğu taktirde, adetin üçüncü gününde alınan kan üstünde testler yapılır. Bu testlerde, kanlardaki FSH ve LH hormonlarındaki artış gözlemlenir ve buna göre menopoz teşhisi koyulabilir. Düzensiz adet gören bir kadının FSH seviyesi 40 pg/ml üzeri ise menopoz olduğu anlaşılır. Bu seviye 25- 40 pg/ml arasında ise, kadının premenopozal döneminde olduğu anlaşılır. 

Menopozda neler yapılmalıdır?

Menopoz döneminde kadınların dikkat etmesi gereken birkaç şey vardır. Sıcak ve ateş basma çok sık görüldüğü için, hafif ve kat kat giyinmek gerekir. Hayatlarındaki baharat ve kafeini azaltmak da sağlıkları için iyi olacaktır. Düzenli cinsel ilişki, genital bölgenin küçülmesini önleyebilmektedir. Osteoporoz riskine karşı ise, günlük kalsiyum alınmalıdır ve düzenli egzersizler yapılmalıdır. Uzman doktor eğer uygun görürse, hormon replasman tedavisine başvurulabilir.

Hormon replasman tedavisi nedir?

Hormon replasman tedavisi, bir östrojen takviye tedavisidir. Bu tedavi yönteminde, kadınlara düzenli östrojen ve progesteron ilaçları verilmektedir. İlaçlar enjeksiyon şeklinde de verilebilir, ağızdan da alınabilir. Bunlar dışında vajinal krem olarak kullanılabilenler de bulunmaktadır. Hormon replasman tedavisinde, osteoporoz ve kalp hastalıkları riskini azaltma amaçlanmaktadır. Ayrıca bazı vakalarda, kadınlardaki sıcak basması, terleme ve çarpıntı gibi belirtilere iyi geldiği de fark edilmiştir. Hormon replasman tedavisinin bir diğer olumlu etkisi de cinsel yaşam üzerinedir. 

Hormon tedavisi kimler için uygun değildir?

Hormon replasman tedavisinin uygun olmadığı bazı kadınlar vardır. Bunları aşağıda görebilirsiniz. 

  • Rahim veya meme kanseri olan kadınlar
  • Rahim veya meme kanseri şüphesi bulunan kadınlar
  • Karaciğer hastaları
  • Pıhtı atma riskine sahip olan kadınlar
  • Fazla kilolu kadınlar
  • Kalp krizi geçirmiş kadınlar
  • Beyin damar tıkanıklığı geçirmiş kadınlar
  • İnme geçirmiş kadınlar

Menopoz için hangi bölüme başvurmak gerekir?

Belirti ve semptomlardan herhangi birinin farkına varılması durumunda hastanelerin Kadın Hastalıkları ve Doğum bölümlerinden randevu alınabilir. 

Yazının kaynakları
https://www.nhs.uk/conditions/menopause/

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/menopause/symptoms-causes/syc-20353397

https://www.webmd.com/menopause/guide/menopause-basics

 

Sosyal Medya'da Paylaş

Yazar Hakkında

CEPTE SAĞLIK

Cepte Sağlık; online aile sağlığı merkezidir. Türkiye'nin en büyük Fiziksel, Mental ve Sosyal Sağlık Platformunda yüzlerce alanında uzman doktor veya psikolog ile hemen online görüşme yapabilir, evde ...

WhatsApp