Tip 2 diyabet nedir?

Diyabet, hareketsiz yaşam tarzı, dengesiz beslenme ve genetik faktörler nedeniyle ortaya çıkan bir hastalıktır. Tip 2 diyabetin gelişiminde en önemli faktör, vücuttaki insülin sekresyonunun etkisine karşı dirençtir. Genellikle kilolu kişilerde görülür. Genetik, obezite ve fiziksel olarak hareketsiz bir yaşam tarzı, tip 2 diyabetin başlangıç faktörleri arasındadır. İnsülin direnci ve azalmış insülin sekresyonu bu hastalığın tetikleyicileridir. Tip 2 diyabet riski altında olmak, ailede diyabet geçmişi olmasına bağlıdır. Ayrıca obezite, 45 yaş üstü, hipertansif ve tiroid problemi olanlar da risk altındadır. Bu yazımızda okurlarımız için tip 2 diyabet konusunu ele aldık. Yazının içeriğinde tip 2 diyabet ne olduğu, belirtileri, tanısı, tedavisi, sonuçları, korunmak için nelerin yapılması ve hangi bölüme başvurulması gerektiğine dair birçok konuya ulaşabilirsiniz. 

Tip 2 diyabet belirtileri nelerdir?

Semptomlar aşırı idrara çıkma, çok su içme, aşırı yeme veya iştahsızlık, ağız kuruluğu, halsizlik, yorgunluk, gece idrara çıkma, bulanık görme ve kaşıntıyı içerir. Tip 1 diyabette insülin üretimi yoktur, tip 2 diyabette ise insülin üretilir ancak bazı nedenlerden dolayı insülin kullanılamaz. Bu nedenle kan şekeri her zaman yüksektir. Kan şekeri yüksek olan kişilerde önce damarlarda daha sonra organlarda hasar meydana gelir. Tip 2 diyabetli kişiler genellikle obezdir. Sonuç olarak, obezite bu diyabetin ana nedenidir. Bu genetik sorunu olan bir kişi, tip 2 diyabetin ortaya çıkma olasılığı yüksek olduğundan, kilosuna özellikle dikkat etmelidir. Tip 2 diyabet, yavaş ve sinsi ilerleyen bir hastalıktır. Herhangi bir belirti göstermeden kan şekeri uzun yıllar yükselir ve kişide bir yaşama neden olur. Bu durum da tanıyı geciktirmektedir.

Tip 2 diyabet tanısı nasıl konulur?

Kan şekeri 200 mg'ın üzerinde, glisemik yük 200 mg'ın üzerinde, açlık kan şekeri 120 mg'ın üzerinde olduğunda tanı konur. Şeker hastalığı erken teşhis edilip organlara zarar vermeden tedavi edilirse şeker hastası aslında en sağlıklı insandır. Çünkü başlanan tedavi ile yaşadığı sorunlar giderek azalacak ve hayatı kaliteli bir hal almaya başlayacaktır. Yeni diyabet durumunda organik hasardan bahsetmek yanlış olur. Ancak geç teşhis edilirse veya var olan hiperglisemi, hasta tarafından göz ardı edilirse organ tutulumu tartışılmalıdır. Organ hasarında gözler, böbrekler ve kardiyovasküler hastalıklar acı çeker. Böbrek testleri, EKG, egzersiz testleri ve göz küresi testleri yapılır ve izlenir.

Tip 2 diyabetin tedavisi nedir?

Tedavide öncelik diyabete uygun beslenme ile başlar. Hasta bir fiziksel egzersiz programına tabi tutulmalıdır. Şeker hastalığına uygun haplarla insülin salgısı arttırılır. Bu, insülinin etkisini artırır ve emilimini düzenler. Tedavi edilmeyen tip 2 diyabette ve tedavinin uygulanmadığı durumlarda hasta komaya girebilir. Hayati organlar etkilenmeye başlar. Gözler, böbrekler ve kardiyovasküler sistemi tetiklenebilmektedir. Gözlerde kanama ve hatta körlük meydana gelir. Böbrek fonksiyonlarında problemlerin ortaya çıkması ile diyaliz ihtiyacı ortaya çıkar. Sürekli yüksek kan şekeri sizi tıkanmış arterler ve kalp krizi riskine sokar. Beyin kanamaları, felç, kangren ve hatta bacak ampütasyonları ihtimali oluşabilir. Tip 2 diyabetten korunmak için yaşam tarzı değişiklikleri yapılmalı, fazla kilolar verilmeli, fiziksel egzersizler yapılmalı, hap veya insülin tedavisi dikkatle takip edilmelidir.

• Tip 2 diyabet diyeti: Diyabet tedavisinin temel amacı kan şekerini kontrol etmektir. Herhangi bir tedavi öncesi sağlıklı yaşam tarzı ve beslenme alışkanlıklarının oluşturulması glisemik kontrolün en önemli adımıdır. Herkeste olduğu gibi, düzenli ve kaliteli bir diyet, özellikle şeker hastaları için sağlıklı bir yaşamın temelini oluşturduğu için çok önemlidir. Yeterli ve dengeli beslenmeyi öğrenmek ve tüm bu öğrenmelerin günlük yaşama yansıması için yaşam tarzında değişiklikler yapmak gerekir. Günlük tüketilecek karbonhidrat, lipid ve protein dengesi iyi ayarlanmalıdır. Yemekler 3 ana öğün ve bazı durumlarda ara öğün olarak hazırlanmalıdır. Ana öğünlerde yoğurt ve ayran gibi kalsiyumdan zengin bir besin kaynağı tüketilmelidir. Bu besinler kan şekerindeki ani düşüşleri ve yükselmeleri azaltır. Beyaz ekmek yerine kepekli ve çavdar ekmeği, beyaz pirinç yerine bulgur veya kepekli makarna gibi glisemik indeksi düşük besinler tüketilmelidir.

Tip 2 diyabet hangi sonuçlara neden olabilir?

• Diyabetik komalar
• Hayati organlarda geri dönüşü olmayan hasarlar, özellikle prediyabet (şeker hastalığının latent dönemi) ve hastanın yanlış tedavi edilmesi veya ihmal edilmesi durumunda gözler, böbrekler ve kardiyovasküler sistem üzerinde tetikleyici etkiler yaratır. Göz içi damar sisteminin bozulmasına bağlı kanama, kontrol altına alınmadığı takdirde körlüğe (retinopati) yol açabilir.
• Böbrek fonksiyonundaki ilerleyici bozulma alınmazsa, son dönemde diyaliz gerekebilir.

Uzun süreli yüksek kan şekeri kalp ve damar sisteminde yapısal değişikliklere neden olur, en sık görülenleri damar tıkanıklığı, miyokard enfarktüsü, beyin kanaması, felç, damar tıkanıklığına bağlı kangren, amputasyon (bacağın kesilmesi gibi bir uzvun kaybı).

Tip 2 diyabet hastalığından korunmak için neler yapılmalıdır?

• Temel bakımda ve yaşam tarzında değişiklikler yapılmalı,
• Rejim programına mutlak uyum sağlanmalı,
• Hasta için her gün fiziksel egzersiz programları uygulanılmalı,
• Hastaya (veya bu iki ilaç grubunun kombinasyonuna) disiplinli bir şekilde kullanılması gereken hap veya insülin tedavisi, ilaç tedavisinin zamanında ve sürekli olduğundan emin olunmalıdır.

Tip 2 diyabet tedavisi için hangi bölüme başvurulmalıdır?

Tip 2 diyabet hastalığının tedavisi için hastaların, hastanelerin veya sağlık kuruluşlarının dahiliye (İç Hastalıkları) departmanlarına gitmeleri önerilmektedir. 

Yazının kaynakları

Cleveland Clinic (2021). Type 2 Diabetes. Erişim tarihi Eylül 28, 2022.

NHS Clinic (2020). Symptoms: Type 2 Diabetes. Erişim tarihi Eylül 28, 2022.