Lenfosit nedir?

Lenfosit nedir?

Lenfosit nedir?
Kemik iliği tarafından üretilen lenfosit (LYM), 5 farklı beyaz kan hücresi (WBC) türünden yalnızca biridir. Kemik iliğinde kök hücreler tarafından üretilen lenfositlerin en büyük görevi vücuda giren virüs, bakteri, mantar ve parazit gibi patojenleri yok etmektir. Dolaşım sistemi içindeki lenfositler, patojenleri ortadan kaldırmak için antikorlar üretir. Zararlı organizmalar tarafından enfekte edilen vücut hücreleri de lenfositler tarafından öldürülür ve etkisiz hale getirilir. Ayrıca lenfositlerin bir diğer görevi, enfekte vücut hücrelerine karşı sağlıklı hücrelere bilgi göndermektir.

Lenfosit türleri nelerdir?

Bir tür beyaz kan hücresi olan lenfositlerin 3 farklı alt tipi vardır. Bunlar sırasıyla NK, T ve B hücreleridir. Bu üç hücre tipi de farklı işlevlere sahiptir. Farklı antikor türleri olan ve sayıları gerekmedikçe sabit kalan bir çeşit lenfosit olan B hücreleri üretildikleri bölgede kalırlar. Toplam lenfosit miktarının yaklaşık %10'unu oluşturan B hücreleri, vücudun savunmasının çok önemli bir parçasıdır. Vücuda kimyasal olarak giren virüsler, bakteriler ve toksinler gibi patojenleri işaretler. Ayrıca patojenlere saldırmak için antikorlar ve proteinler üretir. Kemik iliğinde üretilen B hücreleri göğüste timus adı verilen lenf düğümüne gidip bu bölgede olgunlaştığında, bu hücrelere T hücreleri adı verilir. Başka bir lenfosit türü olan T hücreleri, enfekte olmuş hücreyi bulup yok etmekten sorumludur. B hücreleri ile iletişim halinde olan T hücreleri, tüm lenfosit miktarının yaklaşık %80'ine sahiptir. T hücre hücreleri özellikle lenf düğümleri olmak üzere bademcikler, bağırsaklar, dalak, lenfoidler gibi bölgelere ulaşır. T hücrelerinin en büyük görevi vücuttaki yabancı organizmalara karşı diğer bağışıklık sistemi hücrelerini uyarmaktır. Bunun için lenfokin adı verilen bir kimyasal salgılar ve sistem hücrelerinin patojenlere saldırmasını sağlar. Üçüncü ve son lenfosit türü olan NK (doğal öldürücü, doğal öldürücü, doğal öldürücü hücre) hücreleri, sağlıklı hücrelere zarar vermeden sadece virüs ve tümörlerden oluşan vücut hücrelerini öldürür. Başka bir deyişle, NK hücreleri doğrudan yabancı organizmalara saldırmak yerine, bu organizmalar tarafından enfekte olmuş vücut hücrelerine saldırır. NK hücreleri ayrıca toplam lenfosit sayısının yaklaşık %10'unu oluşturur. T hücreleri veya diğer bir deyişle T lenfositleri, bir dizi kimyasal reaksiyon yoluyla diğer bağışıklık hücrelerini uyarır. Sitokin adı verilen bu hücresel yanıt, mononükleer hücre tipleri ve stroma hücreleri gibi farklı yapılardan olduğu gibi T hücrelerinden de salınır. Vücutta grip, soğuk algınlığı ve COVID-19 gibi enfeksiyonların varlığında sitokinler hızla salgılanır ve sistem hücreleri uyarılır. Özellikle hızlı bir tepki olan çok fazla sitokin üretimi olduğunda, sitokin fırtınası olarak bilinen şey meydana gelir. Sitokin fırtınası varlığında sistem aşırı uyarılır. Bu, kişinin sisteminin kendi sağlıklı hücrelerini yok etmesine neden olarak toksik etki yaratır. Sitokin fırtınası, kişinin hayatını tehlikeye atan A düzeyine ulaşabilir.

Normal lenfosit değeri nedir?
Bir tür beyaz kan hücresi olan lenfositler, virüsler, bakteriler ve diğer toksik maddelerle savaşarak vücudun hastalıklara karşı savunmasında görev alır. Kemik iliğinde üretilen lenfositlerin çoğu daha sonra lenf düğümleri, bademcikler ve dalak gibi organlara yerleşir. Kan testlerinde LYM olarak görülen lenfosit düzeyi yaşa göre değişmektedir. Buna ek olarak, lenfosit değeri hamile kadınlarda farklılık gösterir. Normal lenfosit değeri yetişkinlerde 1000-4800 mcL, çocuklarda 3000-9500 mcL arasında olmalıdır. Ancak ölçüm değerleri laboratuvarlar arasında da farklılık gösterebilir.

Düşük lenfosit (Lenfopeni) nedir?
Lenfopeni olarak tanımlanan düşük lenfosit düzeyi, genellikle kan testinde lenfosit değerinin yetişkinlerde 1000 mcL'nin, çocuklarda 3000 mcL'nin altında olmasıdır. Zayıflamış bir bağışıklık sisteminin göstergesi olabilen düşük LYM, yeterli lenfosit üretiminin olmadığının, lenfositlerin bir hastalık nedeniyle dalak veya lenf düğümlerinde tutulduğunun veya mevcut toksinlerin lenfositleri yok ettiğinin de göstergesi olabilir. Düşük lenfositler genellikle semptom oluşturmazlar. Ancak bazı durumlarda düşük lenfosit seviyeleri sayesinde yorgunluk, halsizlik, titreme, ateş, burun akıntısı, eklem ağrısı, öksürük, kızarıklık, gece terlemeleri ve kilo kaybı gibi belirtiler gözlemlenmiştir. Ancak bu belirtilerin birçok farklı durumda ortaya çıkabileceği de unutulmamalıdır. Bazı hastalıklar, düşük lenfosit seviyelerinin önde gelen nedenleridir. Grip gibi bulaşıcı hastalıkların yanı sıra bazı kanser türleri ve AIDS gibi hastalıklar da lenfosit değerinin referans değerin altında kalmasına neden olabilmektedir. Ayrıca yetersiz beslenme, stres, kemoterapi ve kortizon gibi tedaviler de düşük lenfosit seviyelerine neden olabilir. Düşük lenfositler genellikle kendiliğinden iyileşse de ilaçla da kolaylıkla iyileştirilebilirler. Bunlara ek olarak yağsız balık eti, süt ürünleri, C vitamininden zengin meyveler de düşük lenfosit düzeylerinin giderilmesinde etkilidir. Bazı durumlarda kalıcı veya tekrarlayan düşük lenfosit seviyeleri, daha ileri araştırmaları da gerektirebilir.

Lenfosit yükselmesi (Lenfositoz) nedir?
Lenfositoz olarak adlandırılan lenfosit yüksekliği, kan testinde lenfosit değerinin erişkinlerde 4800 mcL, çocuklarda 9500 mcL' nin üzerinde olması durumudur. Lenfosit yüksekliği, bazı enfeksiyonların varlığında büyük ölçüde artar. Lenfosit sayısındaki artış, vücut savunması için normal kabul edilse de, sürekli yüksek lenfosit değeri farklı hastalıklardan da kaynaklanabilir. LYM artışı sıklıkla kızamık, kabakulak, sarılık, tüberküloz, bruselloz, vaskülit ve AIDS gibi hastalıkların varlığında görülür. LYM yükselmesi, düşüşü gibi genelde semptomlara neden olmaz. Lenfosit yüksekliği genellikle kan testinde fark edilir. Ancak birçok hastalıkta görülen halsizlik, ishal, bulantı, kusma ve ateş gibi belirtiler de lenfosit yükselmesi belirtileri olarak sıralanabilir. Lenfosit yükselmesi tedavisi genellikle fokal hastalığın tedavisi ile yapılır. Yani kişide var olan bozukluğun düzelmesi ile lenfosit seviyesi geleneksel aralığa geriler. Ancak rutin testler sırasında herhangi bir hastalık olmaksızın oluşan lenfosit yüksekliği varlığında ek testler de gerekebilir. Bebeklerin ve çocukların lenfosit değerinin yetişkinlere göre daha yüksek olması normaldir. Bu çoğunlukla bebeğin ve çocuğun bağışıklık sisteminin yeni gelişmeye başlamasından kaynaklanır. Lenfosit düzeyi çocuklarda 9500 mcL, bebeklerde 11000 mcL'nin üzerindeyse sıklıkla lenfosit yükselmesinden söz edilir. Bununla birlikte, bebeklerde ve çocuklarda lenfosit değerindeki kısa süreli artış, yetişkinlerde olduğu gibi genellikle yeni bir enfeksiyondan kaynaklanır. Ancak lenfosit yükselmesinin sürekli olduğu durumlarda altta yatan neden araştırılmalıdır.

 


Yazının Kaynakları

Cleveland Clinic (2022). Lymphocytes. Erişim tarihi Eylül 17, 2022.

Webmd (2021). What are Lymphocytes. Erişim tarihi Eylül 17, 2022.

Sosyal Medya'da Paylaş

Yazar Hakkında

CEPTE SAĞLIK

Cepte Sağlık; online aile sağlığı merkezidir. Türkiye'nin en büyük Fiziksel, Mental ve Sosyal Sağlık Platformunda yüzlerce alanında uzman doktor veya psikolog ile hemen online görüşme yapabilir, evde ...

WhatsApp