Arpacık

Arpacık

Arpacık nedir?

Göz kapaklarını tutan derinin iltihabi bir hastalığı olan arpacık, rahatsız edici ancak tedavisi kolay bir durumdur. Hordeolum olarak da adlandırılan arpacık, toplumda çok sık görülen bir göz kapağı rahatsızlığı olabilir ancak bunun en büyük nedeni göz kapaklarındaki yağ bezlerinin tıkanmasıdır.

Göz kapağının dış kısmında, kirpiklerin yakınında bulunan yağ bezlerinin içinde kalan bakteriler arpacık oluşumuna neden olur. İlk başta çok az olan kızarıklık şeklinde bir arpacık bazı durumlarda göz kapağının şişmesine ve kapanmasına neden olabilir. Göz yaşarması, göz kapağı ağrısı ve şişme gibi belirtilerle kendini gösteren arpacığın görünümü bir nevi çıban ya da sivilce görünümündedir. Çoğunlukla vücudun direncinin düşük olduğu zamanlarda ortaya çıkan arpacık, genellikle ellerdeki bakterilerin göz kapağına bulaşmasından kaynaklanır. El temizliğinin son derece önemli olduğu arpacık oluşumunda 30 ile 50 yaşları arasında yağ bezleri tamamen tıkanabilir veya başka bir deyişle şalazyon denilen bir rahatsızlık oluşabilir.

 

Arpacık neden olur?

İki kısımdan oluşan göz kapakları, meibomian bezleri olarak adlandırılan yaklaşık 60 yağ bezi içerir. Meibomian bezi, salgılanan yaşların kurumasını durdurmak, göz kapaklarının hareketini kolaylaştırmak ve tahrişi durdurmak için göz küresi üzerinde ince, yağlı bir tabaka oluşturur. Bu yağlı yapının salgılandığı bezlerin tıkanması nedeniyle de arpacık oluşur.

Kirpik folikülü içindeki bakterilerin neden olduğu ve çoğunlukla elle taşınan arpacıklar, özellikle uykusuzluk ve yorgunluk gibi vücut direncinin düşük olduğu dönemlerde ortaya çıkar. Ağrılı minik bir nokta olarak başlayan, kaşıntı ve batma ile kendini gösteren arpacık 1-2 gün içinde ağrılı büyük bir şişliğe dönüşür. Kirli ellerle göze dokunmak, tozlu ve kirli ortamlarda uzun süre kalmak, göz makyajını uzun süre temizlememek, makyajı düzgün çıkarmamak, enfeksiyona yatkın olmak, aşırı yağlı yiyecekler tüketmek, vitamin ve mineral yönünden eksik beslenme arpacığın oluşum nedenleri arasında sayılabilir.

Arpacık çeşitleri nelerdir?

Göz kapağı bezlerinin genel bir enfeksiyonu olan arpacık, iltihaplı bir şişlik ile karakterizedir. Göz kapağının kızarmasına ve normalden daha sıcak olmasına neden olan arpacıklar, oluşum yerine göre dış ve iç arpacık olmak üzere iki farklı tipe ayrılır;

* İç Arpacık: Göz kapağının iç kısmında oluşur. Çoğunlukla göz kapağındaki yağ tabakasını oluşturan, gözü korumada görev yapan ve göz kapağının hareketlerini kolaylaştıran meibomian bezinin tıkanmasından kaynaklanır. Göz kapağında şişlik şeklinde kızarıklık görünümüne neden olan arpacık, göz çevresinde hassasiyet, ağrı ve ısı artışına neden olabilir. Kişiye dış arpacıklardan daha fazla rahatsızlık verir.

* Dış Arpacık: Kirpik diplerinde oluşan bir arpacık türüdür. Çoğunlukla kıl kökündeki iltihaplanma nedeniyle oluşur ve sivilce görünümündedir. Tıpta dış hordeolum olarak tanımlanan dış arpacık, Zeiss ve Moll bezlerinin tutulumu sebebiyle görülür. Akut gelişen dış arpacık türüne bir tür stafilokok bakterisi neden olur. Göz kapağında oluşan bu tür arpacık, iltihaplı bir şişliğe neden olur ve ağrılıdır.

 

Arpacık belirti ve semptomları nelerdir?

Arpacık, meydana geldiği bölgede iltihaplı bir şişmeye neden olan bir enfeksiyon türü olabilir. Arpacık, başlangıç aşamasında ağrılı bir noktacık şeklindedir. Gözde batma hissi ve kaşıntı ile başlar. Bu belirtilerden yaklaşık 1-2 gün sonra arpacık gözle görülür şekilde şişer ve büyür. Kızarıklık artar ve iltihaplı keseye dönüşür. İç arpacıklar çoğunlukla göz kapağı ters çevrildiğinde görülür. Ancak meibomian bezinin tıkanması nedeniyle enfeksiyon geliştiği durumlarda göz kapağı içinde şişmeye neden olabilir. Her iki arpacık türü de ağrılıdır ve batma hissine neden olur.

Arpacık oluştuysa dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

Havlu gibi ürünler arpacık iyileşene kadar aile bireyleri ile paylaşılmamalıdır. Göz ile el  temasından önce eller sabunlanmalı ve iyice durulanmalıdır. Arpacık tamamen iyileşene kadar makyaj yapılmamalı ve göz kapaklarının üzeri kapalı tutulmamalıdır. Arpacık içindeki iltihap asla boşaltılmaya çalışılmamalıdır. Enfeksiyonun yayılmasına neden olabilen bu durum arpacığın iyileşmesini zorlaştırabilir.

Arpacık nasıl teşhis edilir?

Göz içindeki arpacıkların teşhisi için herhangi bir laboratuvar testi veya radyolojik görüntüleme tekniğine gerek yoktur. Doktor kolay bir göz muayenesi ile tanıyı netleştirir.

Arpacık nasıl tedavi edilir?

Arpacık, göz ve çevresinin yanı sıra kişisel hijyene de dikkat edilirse birkaç hafta içinde iyileşir. Bu dönemde hekimin önerdiği merhem ve damlaların kullanılması hastalığın iyileşme süresini kısaltır ve şikayetleri azaltır. Arpacık tedavi edilmesine rağmen 2-3 hafta içinde iyileşmez veya sertleşirse cerrahi müdahale de gerekebilir. Göz kapağının iç kısmından küçük bir kesi yapılarak gerçekleştirilen operasyon ile iltihap tamamen boşaltılarak enfeksiyonun ortadan kaldırılması sağlanır.

Arpacık tedavisi bu şekilde uygulansa da bazı durumlarda arpacık ameliyatı olarak da adlandırılan tedavi yöntemi sıklıkla uygulanmaktadır. Bu işlem arpacık, kist oluşumuna neden oluyorsa uygulanır. Göz kapağı ve çevre dokular lokal anestezi ile uyuşturulduktan sonra kapak içindeki iltihap temizlenir. Kist oluşumuna neden olan yağ birikimi çevre dokularla birlikte temizlenir. Yaklaşık çeyrek saat süren bu operasyondan sonra bandajla göz ve çevresi kapatılır. Operasyon, göz kapağı içinden yapıldığından dikiş gerektirmez ve iz bırakmadan iyileşir. Bandajlı göz ertesi gün açılır. Antibiyotik içeren damlalar yaklaşık bir hafta süreyle göze damlatılmalıdır.

Arpacık oluşması durumunda hangi bölümden randevu alınır?

Arpacık varlığının kişiyi rahatsız ettiği ve yaşam standardını düşürdüğü durumlarda kişi doktora başvurabilir. Bunun yanında arpacık varlığına ek olarak görme fonksiyonlarında değişiklik varsa ve göz kapağı açılmıyorsa mutlaka göz hastalıkları doktoruna başvurulmalıdır. Göz hastalıkları bölümünden randevu alınmalıdır.

Kaynaklar:

Sosyal Medya'da Paylaş

Yazar Hakkında

CEPTE SAĞLIK

Cepte Sağlık; online aile sağlığı merkezidir. Türkiye'nin en büyük Fiziksel, Mental ve Sosyal Sağlık Platformunda yüzlerce alanında uzman doktor veya psikolog ile hemen online görüşme yapabilir, evde ...

WhatsApp