Asperger sendromu, yüksek işlevli bir otizm türü olarak düşünülmektedir. Geçmişte Asperger sendromunun, otistik spektrum bozukluklarından farklı olduğu düşünülmekteydi. Bunun sebebi, Asperger sendromlu bireylerin dil ve zekâ yeteneklerinin ortalama ve ortalama üstü oluşuydu. Fakat bugün, OSB yani otistik spektrum bozukluğunun bir parçası olduğu kabul edilmektedir. Otistik spektrum bozukluğu, beyin gelişimi ile ilgilidir. Bu rahatsızlık, kişilerin başkalarıyla olan iletişimini olumsuz yönde etkiler. Bu kişiler bir alana yoğun bir ilgi duyma eğiliminde olup katı rutinlere sahiptirler.

Asperger sendromu belirti ve semptomları nelerdir?

Asperger sendromu ve otistik spektrum bozukluklarının belirti ve semptomları birbirlerinden çok farklı değildir. Asperger sendromlu bireylerde bu belirti ve semptomlar daha hafif seyreder ve kişinin günlük hayatını daha az etkiler. Aşağıda Asperger sendromunun bazı belirti ve semptomlarını sizler için bir araya getirdik.

• Arkadaşlık kurmada ve sürdürmede zorluk yaşama
• Empati kuramama
• Belli başlı konulara takıntılı bir ilgi duyma
• Düzensiz konuşma şekli
• Sürekli kendi ilgi alanında konuşma isteği
• Karşısındakinin konuştuğu konuya odaklanma sorunu yaşama
• Tekrarlanan el çırpma
• Tekrarlanan uzuv sallama
• Göz teması kurmada zorluk yaşama
• Alay ve ironiyi anlamada zorluk yaşama
• Mahremiyeti algılayamama
• Rutinlere aşırı bağlılık
• Sakarlık
• Ses tonunu duruma göre ayarlayamama
• Duyusal hassasiyet
• Sosyal farkındalık yoksunluğu
• Vücut dilini anlayamama

Asperger sendromunun risk faktörleri var mıdır?

Yapılan araştırmalara göre, genlerin otizm bozuklukları adına risk faktörü olduğu gözlemlenmiştir. Risk faktörlerinden bazılarını sizler için aşağıda bir araya getirdik.

• Ailede bulunan bir OSB, ailenin gelecek neslinde de bu bozukluklardan herhangi birinin görülebileceği anlamına gelir.
• Bazı genetik hastalıklara sahip bireylerde OSB ihtimali bulunmaktadır.
• Gebelik süresinde yaşanan bazı sorunlar OSB gelişimine sebep olabilir.

Asperger sendromu nasıl teşhis edilir?

OSB türü bir rahatsızlığın teşhisi ancak uzman doktorlar tarafından yapılabilir. Çocuklar da OSB türü rahatsızlıkların teşhisi için farklı uzmanlara başvurulabilir. Bunlar sırasıyla çocuk doktorları, çocuk psikiyatristleri ve nörologlardır. Atılacak en iyi adım, bu uzmanlardan birkaç tanesine aynı anda başvurmaktır. Teşhis süreci, çocuğun davranışlarını gözlemleme ile başlar. Uzman doktor öncelikle belli sorular sorar. Aldığı cevaplar sayesinde belirtiler ve bu belirtilerin başladığı zaman hakkında bilgi edinebilir. Ardından çocuğun nasıl iletişim kurduğunu inceler. Farklı durumlar yaratıp, çocuğun her bir durumda davranışlarının nasıl şekillendiğini gözlemler. Tüm bunlar sonucunda rahatsızlığı teşhis edebilir.

Asperger sendromu nasıl tedavi edilir?

Asperger sendromu için uygulanan herhangi bir tedavi bulunmamaktadır. Bilinen, önerilen ve kullanılan herhangi bir ilaç da bulunmamaktadır. Sendromların çok şiddetli olduğu durumlarda ise uzman doktor kontrolünde bazı ilaç türleri, bu semptomları yönetmek için kullanılabilir. Bunlar arasında antidepresanlar ve antipsikotikler bulunur. Fakat OSB bazlı rahatsızlıkları doğru bir şekilde yönetmenin birden fazla yolu vardır. Uzman doktorlar eşliğinde, kişinin güçlü yanlarını destekleyecek, zorlandığı alanlarda ise büyüyüp gelişmesini sağlayacak bir plan yapılır. Bu destek planı uygulanmaya başlandığı andan itibaren sürekli olarak takip edilmelidir. Çocuklar için konuşma terapisi, onların yaşam kalitelerini yükseltme amacıyla faydalı olabilir. Yetişkinler ise bilişsel davranışçı terapisine başvurabilirler. Araştırmalara göre, terapiler kişilere oldukça yardımcı olmaktadır. Asperger sendromuna sahip kişiler için birden fazla terapi seçeneği bulunmaktadır. Bunlar arasında; aile terapileri, ilişki terapileri, fiziksel terapi, konuşma terapisi ve mesleki terapi bulunmaktadır. Aile ve ilişki terapileri süresince, Asperger sendromlu bireyler, arkadaşları ve aile üyeleri ile nasıl daha sağlıklı iletişim kurabilecekleri konusunda yardım alırlar. Fiziksel terapi sayesinde birey koordinasyon ve denge duyusunu geliştirir. Bunların yanı sıra dikkat dağıtıcı ses ya da olaylar karşısında odaklarını daha iyi korumalarını sağlayabilmektedir. Konuşma terapilerinde ise bireyler duruma uygun ses seviyesini kullanarak konuşma yeteneğini geliştirmektedir. Mesleki terapilerde Asperger sendromlu bireylere, ekonomik ve sosyal anlamda bağımsız olabilmeleri için gerekli iş becerileri öğretilir.

Asperger Sendromu ile nasıl yaşanır?

Asperger sendromuna sahip olmak mutsuz ve başarısız bir hayat yaşamak anlamına gelmez. Tam tersine, doğru adımlarla birlikte bu bireyler başarı ve mutluluğu yakalayabilirler. Çoğu konuda ilk adımda yardıma ihtiyaçları olduğu doğrudur, fakat uzman doktorlar eşliğinde uygulanan tedavi süreçleri sonucunda, onlarda başarılı kariyerlere ve ilişkilere sahip olabilirler. Asperger sendromu tam olarak anlaşıldıysa, bireyler Uygulamalı Davranış Analizi (UDA) tarafından sunulan terapilerden faydalanabilir.

Asperger Sendromu ile okul hayatı nasıl olur?

Ne yazık ki Asperger sendromlu bireyler, okul hayatlarında bazı sorunlarla karşılaşırlar. Odaklanma ve sakin kalma bu bireyler için oldukça zor olabilir. Tüm bunların sonucunda da öğrenme sürecinde sektemeler yaşanır. Asperger sendromlu çocuk ve gençler için eğitime başvurulabilir. Durumun farkında olan öğretmenler, ebeveynler ile beraber bireysel eğitim programı oluşturabilirler. Bu eğitim programları düzenli rutinler, hedefler, özel ders planları, sosyal beceriler ve kendini kontrol etme adına geliştirilmiş teknikleri içerebilir. Düzenli rutinler sayesinde, öğrenciler çok daha kolay odaklanır ve sakin kalırlar. Bu da öğreniö sürecini oldukça etkiler. Eğitim süresince bireylerin önüne koyulacak hedefler ise Asperger sendromlu bireyin dikkatini hedefe yönlendirir. Sosyal becerileri daha iyi yönetebilmek ve kendini daha iyi kontrol edebilmek için teknikler bulunmaktadır. Bu tekniklerin öğretilmesi ve uygulanması ile birlikte, Asperger sendromlu bireyler geleceğe hazırlanırlar.

Asperger sendromunun görülme sıklığı nedir? 

Yapılan son araştırmalara göre, toplum içinde Asperger sendromunun görülme sıklığı %1’dir.

Asperger sendromu için hangi bölümlere başvurmak gerekir?

Asperger sendromuna dair herhangi bir belirti veya semptomun farkına varılması durumunda çocuk doktorları, çocuk psikiyatristleri ve nörologlara başvurulabilir.  
 

Yazının kaynakları

https://www.webmd.com/brain/autism/mental-health-aspergers-syndrome

https://www.autism.org.uk/advice-and-guidance/what-is-autism/asperger-syndrome

https://www.autism-society.org/what-is/aspergers-syndrome/