Siroz hastalığı karaciğerde ileri derecede hasar sonucu oluşan bir hastalıktır. Çeşitli karaciğer hastalıkları sirozla sonuçlanabilir. Sirozun en sık iki nedeni hepatit ve kronik alkolizmdir. Erken teşhisi çok önemli olan bu hastalığın ilerlemesi durumunda, karaciğerde geri dönüşümü olmayan ve karaciğer fonksiyonunun bozulmasına neden olan değişiklikler olur. Bunun sonucunda da karaciğerin çalışması zorlaşır. Bu yüzden belirti ve semptomlar dikkate alınmalı ve fark edildikleri anda derhal doktora başvurulmalıdır. Bu yazımızda sizler için siroz nedir, sebepleri nelerdir, belirti ve semptomları nelerdir, nasıl teşhis ve tedavi edilir gibi soruların cevaplarını bir araya getirdik.

Siroz hastalığının nedenleri nelerdir?

Siroz hastalığının birden fazla sebebi olabilir. Fakat unutulmamalıdır ki bu hastalık aniden gelişen bir hastalık değildir. Daha çok bir sürecin sonucudur. Siroza neden olabilecek hastalık ve durumlar aşağıdaki gibidir.

• Aşırı alkol tüketimi
• Obezite
• Uzun süreli hepatit B veya hepatit C enfeksiyonları
• Kistik fibrozis
• Wilson hastalığı
• Şeker rahatsızlıkları
• Karaciğerde yağ birikimi
• Safra kanallarında sertleşme, tıkanma veya yaralanma
• Otoimmün hastalıklar
• Bazı genetik hastalıklar
• Bruselloz
• Bazı ilaçlara karşı gelişebilen reaksiyonlar

Siroz hastalığının sebep olabileceği komplikasyonlar nelerdir?

Siroz hastalığı birden fazla komplikasyona sebebiyet verebilir. Bunlardan bazılarını aşağıda sizler için sıraladık.

• Portal hipertansiyon: Portal hipertansiyon aslında basitçe karaciğeri besleyen damarlarda yüksek tansiyon oluşumudur. Siroz sebebiyle karaciğerdeki kan akışı yavaşlar. Bunun sonucunda da bağırsaklardan ve dalaktan karaciğere kan getiren damar üstünde basınç oluşur ve bu basınç zamanla artar.
• Bacak ve karın bölgesinde şişlik: Portal damarlardaki basınç artışı bacak ve karında sıvı birikmesiyle sonuçlanabilir.
• Dalak büyümesi: Siroz sebebiyle oluşan portal hipertansiyon, dalakta şişmeye, beyaz kan hücrelerinin ve trombositlerin dalakta hapsolmasına neden olabilir. Bunun yanında kan ölçümleri sonucunda eğer kanda beyaz kan hücre ve trombosit miktarında azalma görülüyorsa, bu sirozun habercisi olabilir.
• Kanama: Portal hipertansiyon sonucunda kanın daha küçük damarlara yönlendirilmesi, bu damarlardaki basıncı arttırabilir. Bunun sonucunda küçük damarların yapıları bozulup bu damarlarda çatlama ve kanama görülebilir.
• Yetersiz beslenme: Siroz vücudun besinleri işlemesini zorlaştırarak hastanın halsiz hissetmesine ve kilo kaybına neden olabilir.
• Hepatik Ensefalopati: Bu durum siroz sonucu hasar gören karaciğerin kandan toksinleri temizleyememsi nedeniyle oluşur. Bu toksinler beynin işlevlerini bozabilir.
• Sarılık: Siroz sonuçlarından biri de sarılıktır. Sarılık hastalığında, ciltte ve gözlerde sararma, idrarda koyulaşma gözlemlenir.
• Karaciğer kanseri: Siroz hastalığı karaciğer kanseri riskinde artışa sebep olabilir. Araştırmalara göre, karaciğer kanseri geçirmiş insanların genelinde önceden siroz hastalığı gözlemlenmiştir.
• Çoklu organ yetmezliği: Siroz sonucunda çoklu organ yetmezliği sık görülen bir komplikasyondur. Organlara yeterli kan gidemediği için organların fonksiyonlarında da bozulmalar gözlenir.

Siroz hastalığının belirtileri nelerdir?

Siroz hastalığı hasar büyüyene kadar bir belirti göstermeyebilir. Hasar yayıldıkça ve ciddileştikçe bazı belirtiler ortaya çıkar. Bu belirti ve semptomları aşağıda bulabilirsiniz.

• Yorgunluk veya halsizlik
• İştahsızlık
• Mide bulantısı
• Kolay kanama ve morarmalar
• Bacaklarda ve karında şişlikler
• Sarılık
• Kaşıntı
• Ciltte örümcek ağı görünümünde kan damarları
• Avuç içlerinde kızarıklıklar
• Tırnaklarda beyazlaşma
• Konsantrasyon veya hafıza problemleri
• Adet sorunları
• Erkeklerde cinsel dürtülerde kayıplar, göğüs büyümesi ve testis küçülmesi
• Kan kusma
• Karında su birikimi
• Kas krampları
• İdrar renginde koyulaşma
• Ateş
• Büyümüş dalak

Siroz nasıl teşhis edilir?

Sirozun farkına varmak özellikle başlangıç aşamalarında zor olabilir. Yapılacak rutin kontroller bu açıdan önemlidir. Belirti ve semptomlardan herhangini birinin fark edilmesi durumunda, uzman doktordan randevu alınır. Doktor hastaya öncelikle tıbbi geçmişi ve alkol tüketimi ile ilgili birkaç soru sorar. Siroz hastalığının tipi genellikle bir kan testi veya muayene sayesinde öğrenilir. Doğrulama istenirse, laboratuvar ve görüntüleme testlerine başvurulur. Bir diğer yöntem biyopsidir. Bu yöntemde, karaciğerde hasar olup olmadığını ya da ne kadar hasar olduğunu öğrenmek için bir doku örneği alınır. Testlerin sonucunda, uzman doktor hastaya sirozun aşamasıyla alakalı gerekli bilgilendirmede bulunur. 

Siroz nasıl tedavi edilir?

Siroz hastalığının tedavisi, hastalığın derecesiyle alakalıdır. Testler sonucunda karaciğerin ne durumda olduğu anlaşılır ve buna göre bir tedavi planlanır. İlk hedef hastalığın ilerlemesini engellemek adına nedenleri saptamak ve onları durdurmaktır. Alkol tüketimi varsa bunu tamamen kesmek ilk yoldur. Sirozun sebebi karaciğerde yağ birikmesiyse, kilo vermek hedeflenir. Hepatit B veya Hepatit C söz konusuysa, ilaç tedavisine başlanır. 

Karaciğer nakli ameliyatı ne durumlarda gerekir?

Eğer sirozun derecesi ileri ise ve karaciğer fonksiyonlarını yerine getiremiyorsa, karaciğer nakli gerekli görebilir. 

Siroz hastalığına hangi bölüm bakar?

Siroz için İç Hastalıkları bölümünden randevu alınmalıdır.

Yazının referansları

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cirrhosis/symptoms-causes/syc-20351487

https://www.nhs.uk/conditions/cirrhosis/

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15572-cirrhosis-of-the-liver

https://www.webmd.com/digestive-disorders/understanding-cirrhosis-basic-information