Divertikülit nedir?

Divertikül, bağırsağın içinde herniasyon olarak ortaya çıkan küçük, kabarcık şeklindeki yapılardır. Bağırsakta kabarcık görünümünde olan divertiküler yapılarda iltihaplanma veya enfeksiyon gelişmesi ile karakterize bir durum varsa buna divertikülit denir.

Divertikülit neden olur?

Divertikül genellikle kalın bağırsağın zayıf bölgelerinin baskı altına girmesiyle gelişir. Bağırsaklara uygulanan bu basınç, çeşitli büyüklükteki keselerin kolon duvarından fıtıklaşmasına neden olur. Divertikülit ise divertikül duvarının yırtılması ve bağırsağın bir bölümünde iltihaplanma ve bazen enfeksiyon gelişmesiyle ortaya çıkar.

Bazı faktörler divertikülit geliştirme tehlikesini artırır. Bu faktörler;

* İlerlemiş yaş

* Obezite

* Sigara içmek

* Hareketsiz yaşam

* Yüksek hayvansal gıda alımı ve düşük lifli diyet

* Steroidler ve opioidler gibi bazı ilaçların kullanımı divertikülit gelişme tehlikesini artırır.

Divertikülit belirti ve semptomları nelerdir?

Divertikülit farklı semptomlarla ortaya çıkabilir. Divertikülit belirtileri genellikle şu şekilde sıralanır;

* Şiddetli karın ağrısı divertikülite işaret edebilir. Karın ağrısı genellikle birçok farklı rahatsızlıktan kaynaklanır. Bununla birlikte, özellikle karnın sol alt kadranda şiddetli ağrı, genellikle divertikülit belirtisidir.

*Ateş ve üşümeye dikkat edilmelidir. Ateş ve titreme vücuttaki enfeksiyon belirtileri arasındadır. Divertikülitten kaynaklanan enfeksiyon da ateş ve titremeye neden olabilir.

* Karın şişkinliği divertikülit belirtilerinden biridir.

* Kabızlık genellikle birçok farklı nedene bağlı olarak yaşanır. Kabızlık, özellikle diğer şikayetlerle birlikte genellikle divertikülit belirtisi olarak kabul edilir.

* Mide bulantısı ve bağırsak alışkanlıklarında belirgin değişiklik divertikülit belirtileri arasındadır.

* Rektal kanama genellikle ciddiye alınması gereken bir şikayettir. Çünkü rektal kanama genellikle divertikülit belirtisi olarak yaşanır.

Bu belirtilerden bir veya birkaçının yaşanması durumunda uzman bir doktora başvurulmalıdır.

Divertikülit nasıl teşhis edilir?

Divertikülit tanısında hastanın muayenede karnın sol alt kadranındaki şikayeti ve hassasiyeti, laboratuvarda yapılan kan ve gaita tetkikleri, ultrasonografi ve karın tomografisi görüntüleme önemli rol oynamaktadır.

Divertikülit nasıl tedavi edilir?

Tedavi seçimi hastanın genel durumu, yaşı, tıbbi kaydı, komorbiditeleri, hastalığın prevalansı ve komplikasyonları, tıbbi tedavilere toleransı ve hastanın tedavi tercihine göre yapılır.

* Semptomlar hafifse evde tedavi de yeterli olabilir. Bu durumda, divertikülit tedavisi için antibiyotikler reçete edilir. Bununla birlikte, yeni kılavuzlar, çok hafif vakaların antibiyotik gerektirmeyebileceğini belirtmektedir.

* Bağırsakların daha kolay iyileşmesi ve dinlenmesi için birkaç günlük diyet önerilir. Semptomlar düzeldiğinde, katı gıdaları yavaş yavaş diyete sokmanız önerilecektir. Lifli beslenme hayati önem taşır ve uzun vadede hastalar için önerilir. Hastanın şikayetleri şiddetli ise ve ek bir hastalığı varsa yatarak tedavi de önerilebilir. Bu durumda intravenöz beslenme ve antibiyotik tedavisi ile yakın takip yapılır.

* Bağırsak duvarında apse, fistül, tıkanıklık, perforasyon gibi bir komplikasyon varsa veya bağırsaklarda birden fazla divertikülit atağı varsa hastanın durumuna göre ameliyat da uygulanabilir.

Divertikülit diyeti nedir?

Her hastada farklı gıdalar hastalığı tetikleyebileceğinden kişi hangi gıdaların şikayet veya ataklara neden olduğunu takip etmeli, hastalığı kötüleştiren gıdalardan uzak durmalı ve diyetini buna göre ayarlamalıdır.

Düzenli olarak tuvalete gitmeye çalışmak, kabızlık ve ıkınmaktan kaçınmak, divertikülit hastalığını önlemek ve komplikasyonlarını azaltmak için diyet hayati önem taşır.

Divertikülit oluşumunu engellemek için öneriler;

* Lif içeren gıdaları tüketin: Lif, dışkıya daha fazla su çekerek daha hacimli, daha yumuşak dışkıların olmasını sağlamaktadır. Böylece dışkı bağırsaklarda daha hızlı hareket eder ve daha kolay atılır.

*Su içmeyi ihmal etmeyin: Daha fazla lifli gıda tüketmek daha fazla su emilimine neden olur. Bu nedenle dışkıyı yumuşak ve hareketli tutmak için lifli gıdalarla içilen su miktarını da artırmak gerekir.

* Düzenli egzersiz yapmaya çalışın: Düzenli fiziksel aktivite, yiyeceklerin bağırsak yolundan geçmesine yardımcı olur. Mümkünse, günde düzenli olarak egzersiz yapmak kabızlığı önemli ölçüde önleyebilmektedir.

Divertikülit için bitkisel bir tedavi var mıdır?

Divertikülit tedavisi içinde bitkisel bir tedavi yoktur ancak oluşumunu önlemede lifli beslenme ve sebze tüketimi etkilidir.

Divertikülitin sınıflandırılması ve türleri nelerdir?

Genel cerrahide aşağıdaki sınıflandırma kullanılır.

• Divertikülitte Hinchey Sınıflandırması:

* Evre 1a: Flegmon (iltihap)

* Evre 1b: Divertikülit + perikolik veya mezenterik apse

* Evre 2: Divertikülit + pelvik apse

* Evre 3: Divertikülit + süpüratif peritonit (bağırsak lümenine bağlı olmayan peritonit)

* Evre 4: Divertikülit + fekal peritonit (bağırsak lümenine bağlı peritonit)

Divertikülit ameliyatı ne zaman yapılmalıdır?

Divertikülit tedavisinde cerrahi müdahale gerektiren durumlar da olabilir. Genellikle divertikülit tedavisinde aşağıdaki durumlarda ameliyat yapılır.

* Bağırsak duvarında apse, fistül, tıkanıklık, perforasyon gibi bir komplikasyon varsa

* Birden fazla divertikülit atağı olması durumunda

* Kişinin bağışıklık sistemi zayıfsa cerrahi müdahale de gerekebilir.

Divertikülit ameliyatı nasıl yapılır?

Divertikül hastalığı olan hastalarda uygulanabilecek iki ana ameliyat türü vardır:

* Primer Bağırsak Rezeksiyonu: Bu cerrahi yöntemde bağırsağın hastalıklı kısımları çıkarılır ve sağlıklı kısımlarla tekrar birleştirilir. Bu prosedür bağırsak hareketlerinin normale dönmesini sağlar. İnflamasyon miktarına bağlı olarak açık veya endoskopik cerrahi de tercih edilebilir.

* Kolostomi ile Bağırsak Rezeksiyonu: Masif bağırsak ve rektum, sağlıklı bağırsağın parçalarını yeniden birleştirmek mümkün olmayacak kadar çok iltihap içeriyorsa, cerrah önce bir kolostomi açar. Rektum, bağırsağın kalın bağırsak ile anüs arasında kalan kısmına verilen isimdir. Kolostomi, karın duvarında bir boşluk oluşturularak ve kalın bağırsağın sağlıklı kısmına bağlanarak yerleştirilir. Kişinin dışkısı açıklıktan bir torbaya geçer ve torbanın içinde birikir. Bağırsaktaki iltihaplanma azaldığında, kolon genellikle kolostomi kaldırılıp döndürülerek yeniden bağlanır.

Diverkülitten şüphelenilmesi durumunda hangi bölümden randevu alınır?

Yukarıda belirttiğimiz semptomları yaşayan ve diverkülit şüphesi olan kişilerin hastanelerin Gastroenteroloji Polikliniklerinden randevu almaları en uygunu olacaktır.

Yazının kaynakları

• Mayo Clinic(2022). Diverticulitis. Erişim tarihi Eylül 15,2022.
• NHS(2020). Diverticular disease and diverticulitis. Erişim tarihi Eylül 15,2022.