Burun tıkanıklığı nedir?

Solunum sisteminin başlangıç noktası olan ve gelen havanın akciğerlere ulaşmadan ısıtıldığı, nemlendirildiği ve temizlendiği organın yani burnun, bazı faktörler nedeniyle görevini yerine getirememesi durumuna burun tıkanıklığı denir.

Burun tıkanıklığı nefes almayı zorlaştıran ve kaliteli bir gün geçirmeyi veya uyku sürecini imkansız kılan bir rahatsızlık olabilir. Aynı zamanda kişiyi koku alma fonksiyonlarının zayıflaması, solunum mekanizmasının kesintiye uğraması gibi birçok olumsuz etkiye maruz bırakır. Çok basit görülen ve hayati olarak kabul edilmeyen burun tıkanıklığı birçok sıkıntılı süreç ve sonuca neden olabilir. Hayat standardını bozan burun tıkanıklığı, grip enfeksiyonları, mevsimsel değişiklikler veya yapısal bozukluklar nedeniyle hem çocuklarda hem de yetişkinlerde ortaya çıkabilir. Alerji nedeniyle ortaya çıkan burun tıkanıklığı genellikle tedavi edilmez, bu da alerjik astım gibi sonuçlara yol açabilir. Rahatsızlık ciddi sorunları beraberinde getiriyorsa ve sürekli tekrarlayan bir burun tıkanıklığı sorunu varsa hemen tedavi edilmelidir.

Burun tıkanıklığı neden olur?

Burun tıkanıklığı genellikle burun dokularını tahriş eden bir faktörden kaynaklanır. Soğuk algınlığı, grip veya sinüzit gibi enfeksiyonlar, alerjiler, burun akıntısı ve burun tıkanıklığının yaygın nedenleridir. Araba egzozu gibi burnu tahriş eden durumlarda burun tıkanıklığı oluşabilir. Bu duruma alerjik rinit adı verilir. Nadir de olsa tümörler de burun akıntısı ve tıkanıklığına neden olabilir.

Burun tıkanıklığının olası nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz:

* Sinüzit

* Septum deviasyonu

* Konka şişlikleri

* Rinit

* Alkol

* Alerji

* Soğuk algınlığı

* Mevsim geçişleri

* Baharatlı yemekler

* Burun içinde yabancı cisim

* Hormonal değişiklikler

* Nezle

* Hipertansiyon

* Burun polipleri

* Mesleki astım

* Hamilelik

* Apne

* Churg-Strauss sendromu

* Tiroid bozuklukları

Burun tıkanıklığı olan hastaların ağızlarından nefes almaları gerektiğinden ve solunan havanın burun filtresinden geçmemesi nedeniyle bazı boğaz enfeksiyonları meydana gelebilir. Bu sorundan muzdarip kişiler, horlama ve uyku sorunları yaşayacaklardır ve fiziksel hareketleri gerçekleştirmede daha fazla zorluk yaşayacaklardır.

Burun tıkanıklığı belirti ve semptomları nelerdir?

Burnundan nefes almakta zorlanan bir kişi nefes alabilmek için mecburen ağzını kullanmak durumunda kalır. Geceleri ağız açık uyuma ile birlikte horlama atakları görülür. Kalitesiz uykunun bir sonucu olarak sürekli yorgunluk ve halsizlik normaldir. Boğaz enfeksiyonları, ağız kuruluğu ve burundan süzülemeyen hava nedeniyle yaşanacak belirtiler arasındadır. Burun tıkanıklığı ve burun akıntısı genellikle burunda kuruluk ve kaşıntı ile hapşırma semptomları arasında görülür.

Burun tıkanıklığı nasıl teşhis edilir?

Burun tıkanıklığının tedavisi tıkanıklığın nedenine bağlı olarak geliştiği için bir kulak burun boğaz uzmanı ile sürecin yürütülmesi ve nedenlerinin ortaya çıkarılması gerekir. Nedenleri belirledikten sonra optimum tedavi planının uygulanması devreye girer. Saman nezlesi nedeniyle gelişen burun tıkanıklığı, burun etlerinin büyümesi (konkanın büyümesi) veya geniz etinin büyümesinin tedavisi genellikte burun spreyleri ile yapılmaktadır.

Burun eğriliği gibi ilaçların çözümsüz kaldığı durumlarda, tıkanıklığı açmak için sıklıkla burun ameliyatına başvurulur. Tabii ki hastanın hayatı çok olumsuz etkilendiğinde bu yöntemin uygulanması tercih edilir. Kulak, Burun ve Boğaz Hastalıkları doktorunun yaptığı testler ve karar verdiği ilaçlar kişinin rahatlaması için düzenli olarak uygulanmalıdır. Eğer ilaçlar artık etki etmiyorsa, o zaman ameliyata başvurulabilir. Bu konuda doğru kararı doktorunuzla beraber tartışarak vermeniz en doğrusu olacaktır.

Sürekli ağızdan nefes alma ve horlama belirtileri gösteren kişiler için cerrahi yöntem genellikle büyük bir kurtarıcıdır. Ameliyattan sonra hasta hemen yaşam tarzına dönebilir, ihtiyaçlarını karşılayabilir ve rahat nefes almasını sağlayabilir. Ameliyattan sonra kişiler genellikle en fazla iki hafta içerisinde tamamen normal yaşamına kaldığı yerden devam etmektedir. Ameliyatın dışında diğer bir yöntem ise radyofrekans cerrahisi olanaklarını kullanarak tıkanıklığı gidermek ve hastanın daha kaliteli bir yaşam sürmesi için gerekli ortamı yaratmaktır. Ancak günümüzde kişiler burun ameliyatı yanında estetik operasyon da yaptırmak istediğinden rinoplasti yöntemini tercih etmektedirler.

Burun tıkanıklığı nasıl tedavi edilir?

Doktorunuzun size önerdiği ilaçlar ve tedavi yönergesi dışında kendi ev ortamınızda da uygulayabileceğiniz bazı geleneksel yöntemler de vardır.

Ev ilaçları ile burun tıkanıklığını azaltabilir veya rahatlatabilirsiniz. İşte bu yöntemler:

* Zencefil, nane, tarçın, zerdeçal gibi bitki çaylarını tüketmek genellikle tıkanıklığı azaltmada veya yok etmede destekleyici bir faktördür.

* Sigara içmek veya pasif içicilik burun tıkanıklığını tetikleyen bir faktör olabilir. Bu nedenle burun tıkanıklığını önlemek istiyorsak her zaman sigara içilen ortamlarda bulunmamaya özen göstermeliyiz.

* Fizyolojik tuzlu su (serum fizyolojik) olarak da bilinen ve her evde rahatlıkla yapılabilen tuzlu su burun tıkanıklığını gidermek için idealdir. Bunun için denizde yüzebilir ya da evde 1 bardak ılık suya 1 tatlı kaşığı sofra tuzu koyarak kendi tuzlu suyunuzu hazırlayıp bunu kullanabilirsiniz.

* Burun mukozasını nemli tutmak için bol su içmek gerekir.

* Klimalı veya ısıtmalı ortamlarda hava kuru olduğundan burunda kuruluk ve buna bağlı olarak tıkanıklık oluşabilir. Odada buhar makinesi veya kaynar su bulundurarak burun tıkanıklığı sorununu çözeceksiniz.

* Burun tıkanıklığının bir hastalık belirtisi olduğu ve altta yatan nedenin tespit edilip çözülmesi gerektiği gerçeğini lütfen göz ardı etmeyin ve gerekli önlemleri alın. Ayrıca alerjik bir durumunuz varsa polen, toz ve keskin kokularla etkileşiminizi en aza indirmeye çalışın.

Burun tıkanıklığı durumunda hangi hastaneden randevu alınır?

Burun tıkanıklığınız eğer evdeki yöntemler ile geçmiyorsa ve sürekli hale de geldiyse, hastanelerin Kulak, Burun ve Boğaz Hastalıkları yani KBB bölümünden randevu almanız en doğrusu olacaktır.

Yazının Kaynakları:

• Cleveland Clinic(2022). Nasal Congestion. Erişim tarihi Eylül 14,2022.
• Healthline(2022). What Causes a Stuffy Nose?. Erişim tarihi Eylül 14,2022.