Vertigo nedir?

Vertigo, sizin veya gördüğünüz şeyin döndüğünü hissetmenize neden olan bir duygudur. Bu duruma genellikle bulantı, kusma ve denge kaybı eşlik edebilir. Vertigo genellikle baş dönmesi olarak adlandırılır. Ama aslında her baş dönmesi vertigo değildir. Vertigoda, ataklar genellikle belirsizdir fakat bazen kişinin günlük işlerini yapmasını engelleyecek kadar şiddetli de olabilir.

Vertigo neden olur?
Vertigo, özellikle merkezi sinir sistemi ve iç kulak hastalıklarından kaynaklanır. Benign paroksismal pozisyonel vertigo (BPPV), vertigonun en sık görülen tipidir. Bu tip vertigo sırasında, genellikle üst kısmın hareketini takiben 15 saniye veya birkaç dakika süren şiddetli baş dönmesi görülür. Başın ileri geri sallanması veya yatakta yuvarlanma sonucu ortaya çıkabilir. Genellikle yaşlılarda görülür. Solunum yolu hastalıkları ve üst bölgeye kan akışının azalması bu duruma yol açabilir. Bulgular rahatsız edici olsa da BPPV iyi huylu bir durum olabilir ve her zaman tedavi gerektirmez. Vertigo labirentit ve vestibüler nörit, iç kulak iltihabı sonucu ortaya çıkabilir. Etken faktörler tipik olarak virüslerdir. En yaygın etkenler grip, kızamık, kızamıkçık, uçuk, kabakulak, çocuk felci, hepatit ve EBV virüsleridir.  Vertigonun görüldüğü bir diğer hastalık da Meniere hastalığıdır. Meniere hastalığında vertigo semptomlarına ek olarak tinnitus ve sağırlık görülür. Meniere hastalığı ataklar ve remisyon dönemleri şeklinde ilerler. Hastalığın neden olduğu tam olarak bilinmemekle birlikte kafa travması, virüsler, kalıtım ve alerji olası nedenler arasındadır. Akustik nöroma, iç kulağın sinir dokusunun bir tür tümörüdür. Vertigonun başlaması ile birlikte kulak çınlaması ve sağırlık oluşur. Beyin damarlarının tıkanması sonucunda oluşabilen vertigo aynı zamanda beyin kanaması sonucunda da oluşabilmektedir. Vertigonun görüldüğü bir diğer hastalık da multipl sklerozdur (MS). Vertigo, kafa travması ve boyun yaralanmalarından sonra ortaya çıkabilir. Diyabet, düşük kan şekeri, anksiyete ve anksiyete bozukluğu vertigonun diğer nedenleridir.

Vertigo belirti ve semptomları nelerdir?
Vertigonun birçok belirti ve semptomu bulunmaktadır. Bunlar arasında ki en yaygın ve belirgin belirti vertigolu kişinin kendisinin veya etrafındakilerin döndüğü hissine sahip olmasıdır. Bunun dışında vertigo sebepli kusma, bulantı, anormal göz hareketleri ve terlemede belirti ve semptomlar arasındadır. Bu temel belirti ve semptomların dışındakileri aşağıda maddeler halinde bulabilirsiniz.

• Kulak çınlaması
• Görme bozulma
• Yürüme güçlüğü
• Bilinç değişiklikleri

Vertigo nasıl teşhis edilir?
Vertigo tanısında ilk yapılması gereken duyguyu hastaya anlatmaktır. Ardından, altta yatan nedeni bulmak için merkezi sinir sistemi ve iç kulakla ilgili testler yapılır. Beyne yetersiz kan gittiğinden şüpheleniliyorsa Doppler ultrason, BT anjiyografi, rezonans anjiyografi (MR) veya kateter anjiyografi yöntemleri uygulanabilir. Tedavi tanıya göre planlanır.

Ne zaman doktora başvurulur?
Vertigonun yanı sıra bazı belirtilerin farkında vardıysanız, derhal uzman doktora başvurmalısınız. Bu belirti ve semptomları aşağıda bulabilirsiniz.

• Çift ​​görme
• Konuşma zorlukları
• Baş ağrısı
• Kol ve bacaklarda zayıflık
• Denge kaybı
• Bilinç kaybı

Vertigo nasıl tedavi edilir?
Vertigo tedavisi altta yatan hastalığa göre oluşturulur. Orta kulak iltihabı varsa antibiyotik kullanılır. Kulakta iyileşmeyen bir enfeksiyon varsa ameliyat gerekebilir. Menier hastalığında hastalara düşük sodyumlu diyet ve idrar söktürücü ilaçlar verilir. Benign paroksismal pozisyonel vertigoda (BPPV), hastalık birkaç hafta veya ay içinde kendiliğinden düzelir. Bu durumda hekimler hastaya bazı pozisyonel manevralar yapabilir. İyileşmeyen hastalarda iç kulak cerrahisi düşünülebilir. BPPV' li hastalar ani baş hareketlerinden kaçınmalı, bol bol dinlenmeli ve bol sıvı içmelidir. Yüksekte çalışmaktan ve tehlikeli aletler kullanmaktan kaçınmalıdırlar. Vertigo tedavisinde fizyoterapi de kullanılmaktadır. Vertigo tedavisi başladıktan sonra kafein ve tütün ürünlerini kullanmayı bırakmak gerekir.

Vertigo hastaları nelere dikkat etmelidir?
Vertigo, stres ve uyku düzeninden de etkilenen bir hastalık olabilir. Bu nedenle vertigo hastaları stresten uzak ve sakin bir yaşam sürmenin yanı sıra uyku düzenine ve yeterli dinlenmeye odaklanmalıdır. Uyku kalitesini artırmak için sessiz ve karanlık bir ortamda vücudun ihtiyaç duyduğu maksimum miktarda uyumaya özen gösterilmelidir. Çay, kahve gibi uykuya dalmayı zorlaştırabilecek kafeinli içeceklerin yatmadan önce tüketilmemesi önerilir. Sağlıklı bir diyet, özellikle enfeksiyon kaynaklı vertigonun önlenmesi için faydalı olabilir, çünkü bağışıklık sistemi üzerinde etkisi vardır. Sağlıksız besinler tüketmek, düzensiz ve gereğinden az veya fazla yemek yemek, sigara ve alkol tüketimi gibi kötü alışkanlıklardan vazgeçilmelidir. Bunun yerine sağlıklı yiyecekler yiyin ve bol su için. Sporun hem fiziksel hem de psikolojik hastalıkların önlenmesinde ve hafifletilmesinde mükemmel bir etkisi vardır. Ancak vertigo hastaları ani hareketlerden ve ağır sporlardan kaçınmalıdır. Bunun yerine hafif egzersizler ve doktorun önerdiği nefes egzersizleri tercih edilmelidir. Tüm bunlara ek olarak, vertigo hastalarının aniden karşılaşabilecekleri baş dönmesi nedeniyle genel olarak almaları gereken bazı önlemler vardır. Ani bir denge kaybı, özellikle yüksekte performans sergileyen kişilerde ciddi yaralanmalara ve hatta ölüme neden olabilir. Ayrıca vertigo hastaları mümkün olduğunca tehlikeli alet ve ağır makineleri kullanmaktan kaçınmalıdır. Vertigo hastalarının baş dönmesi sonucu kazalara neden olabileceği bir ortamda birinin bulunması kazaların önlenmesine yardımcı olacaktır.

Vertigo için hangi bölüme başvurulur?

Vertigo şüphesi bulunan kişiler, hastanelerin Kulak-Burun-Boğaz veya Nöroloji bölümlerine başvurabilirler.

Yazının kaynakları

Mayo Clinic (2020). Dizziness. Erişim tarihi Eylül 24, 2022.

NHS (2020). Vertigo. Erişim tarihi Eylül 24, 2022.